Molencontactdag

Molencontactdag

Molen de Rat - Harald Kouseband

Op deze pagina publiceren we informatie over en naar aanleiding van onze jaarlijkse Molencontactdag.

Een molen in stand houden is meer dan de restauratie van ‘riet en stenen’. Er spelen veel aspecten: van monumentale waarde tot marketing.

Een molen in stand houden rust ook de komende honderd jaar voor een groot deel op de kennis van ambachtslieden en experts op veel vakgebieden.

Een molen in stand houden is dus teamwerk, alleen samen zetten we de molens in gang.

Welke kennis is nodig voor de instandhouding van molens?

Blauw

1. Kennis bij eigenaren

Het instandhouden van een molen betreft kennis over een veelheid aan aspecten. Denk aan kennis over monumentale waarde, restauratie-ethiek, veiligheid, communicatie, marketing, werving, subsidieregels, biotoop, etc.

Het ontbreekt eigenaren van molens veelal aan de volledige kennis waardoor het molenbehoud in gevaar kan komen. Een bestuur moet kennis hierover wel tot haar beschikking hebben. Dit kan door het inzetten van betaalde adviseurs, vrijwilligers met specifieke kennis, De Hollandsche Molen, provinciale consulenten, provinciale molenorganisaties, en meer.

  • Klopt het dat een bestuur niet over alle facetten kennis heeft?
  • Hoe pak je dit op in je eigen bestuur?
  • Wat gaat goed en wat kan beter?
  • Welke hobbels kom je in de praktijk tegen?
  • Zijn er blinde vlekken?
Wit
2. Gebruik amb materialen 2

2. Gebruik van ambachtelijke materialen

Om de monumentale waarde van de molen te vergroten is het gebruik van oude materialen op authentieke wijze vervaardigd van belang. Denk aan gesmede nagels i.p.v. een gamma-schroef. Dat mag wat meer kosten, het gaat tenslotte om het monument. Bovendien het houdt ambachtslieden (zoals smeden, touwslager, zeilenmakers) in bedrijf.

  • Hebben zich in op jullie molen praktijk discussies voorgedaan over de wijze van restaureren en het gebruik van andere materialen?
  • Als geld geen probleem zou zijn, wat zouden de keuzes dan zijn?
Lime

3. Kennis van materialen

Bij restauratie en (groot) onderhoud is het van belang dat zowel eigenaar als molenaar zich bewust zijn welke materialen worden gebruikt.

  • Hoe kijken jullie aan tegen het gebruik van  tropisch of juist inlands hout en de monumentale waarde van de molen en in relatie tot duurzaamheid?
  • Is er kennis aanwezig over steensoorten en de mortel die gebruikt moet worden? Kennen jullie de kwaliteit van het riet? Deze kennis kan bij eigenaren of molenaars aanwezig zijn of bij adviseurs, molenmakers of andere ambachtslieden.
Zwart
Houtzaagmolen

4. Kennis van ambacht

Het werken met een molen is een ambacht. Het monument molen en het ambacht van molenaar gaan hand in hand. Ook zijn de aan de molenbouw en -restauratie verwante ambachten van groot belang.

  • Veel kennis is niet vastgelegd. Molenaar zijn is veel meer dan voor de prins draaien. Wat behoort er tot het ambacht?
  • Op welke wijze wordt op de molen nagedacht over het levend houden van ambachtelijke kennis?
  • En op welke wijze wordt deze kennis behouden, versterkt, verdiept, vastgelegd en overgedragen?
Blauw
Biotoop - Mallemolen Gouda - Bart van Maaren, Molendatabase

5. Kennis van biotoopbescherming

Een van de grootste uitdagingen van deze tijd is het veilig stellen van de molenbiotoop. Maar wat komt er allemaal kijken bij het behoud van de molenbiotoop?

  • Is er op de molen kennis over de Omgevingswet?
  • Wat wel en niet is vastgelegd over de eigen molen in het omgevingsplan?
  • Zijn er contacten met de gemeente (ambtenaren en politiek) over de molen (ook al voordat er bouwplannen zijn)?

Meer informatie

Wit
breuk door corrosie

6. Kennis over molenroeden

Een molen is een werktuig met vele onderdelen. Deze onderdelen moeten onderhouden, gerepareerd en soms vervangen worden.

  • Is er kennis aanwezig om de beoordeling te kunnen doen of er nog veilig gewerkt kan worden? Is er kennis aanwezig om gebreken aan roeden te herkennen?
  • Zijn jullie op de molen bekend met de RoeRie?
  • Zijn er plannen op een roeden dossier bij te houden?

Meer informatie

Lime
7. Draagvlak 4

7. Kennis over draagvlak en werving

Een molen instand houden vereist draagvlak. En draagvlak is nodig om subsidies te behouden en donaties te werven.

  • Is er een website, social media of nieuwsbrief?
  • Worden er activiteiten op en rond de molen georganiseerd?
  • En worden bezoekers gevraagd om steun?
  • Zijn er in het team op en rond de molen die zich op draagvlak en werving focussen?
Zwart
8. Mon waarde

8. Kennis van monumentale waarde

Een molen is een monument met monumentale waarde.

  • Is de monumentale waarde van de molen in kaart gebracht?
  • Uit welke aspecten bestaat het onderzoek naar de monumentale waarde (materieel, immaterieel)?
  • Speelt de monumentale een expliciete rol bij restauratie en (groot) onderhoud?
  • En wordt de bezoeker attent gemaakt op aspecten van de monumentale waarde van de molen?
Blauw

9. Kennis over veiligheid

Veiligheid op en rond de molen zijn voor molenaar en bezoeker van het grootste belang.

  • Is veiligheid een onderwerp in jouw molenorganisatie?
  • Zijn jullie bekend met de RI&E, ligt deze op de molen en wordt deze ieder jaar doorgenomen? Hoe gaan jullie om met de veiligheid van molenaars en bezoekers? Welke maatregelen worden genomen?
  • Hoe worden incidenten op de eigen molen besproken?

Meer informatie

Wit
Oscar Mol

10. Kennis over het werven van (jonge) vrijwilligers

De roep om vrijwilligers op en rond de molen is groot. Vooral jongere mensen worden gemist. Ook mensen met specifieke talenten, zoals financiën of juist werving worden gezocht.

  • Hoe worden nieuwe vrijwilligers geworven?
  • Werken jullie samen met andere (erfgoed) organisaties?
  • Weten jullie welke vrijwilligers en specifiek jeugd en jongeren jullie eigenlijk willen?
Lime
11. Gesprek op de molen

11. Zet op je eigen molen het gesprek voort hoe als team de molen in stand gehouden wordt, met aandacht voor alle aspecten.

Word Molenvriend

Nederland zonder molens is ondenkbaar. Maar om deze monumentale iconen te laten draaien en malen is geld en aandacht nodig.

of abonneer je op onze nieuwsbrief!