De Arkduif te Bodegraven

De Arkduif

Bodegraven, Zuid-Holland

Nationale Molendag 2024
zaterdag 11-5
van
10:00:00
tot
16:00:00
Rondleiding
Nationale Molendag 2024
Niet open op zondag 12-5

Over De Arkduif

Deze ronde stenen molen werd gebouwd in 1697. Tot 1964 stond hij op het grondgebied van Zwammerdam. Die gemeente werd in dat jaar opgeheven, waarna delen aan omliggende gemeenten toevielen.

Men neemt aan dat deze molen tijdens de enorme brand die in juni 1870 een groot deel van Bodegraven verwoestte niet beschadigd is geraakt: het gedeelte waar de molen staat bleef volgens overlevering 'uit de brand'.
De bovenas komt waarschijnlijk van een molen van de polder Zevenhoven, terwijl ook diverse andere onderdelen tweedehands lijken. Zeer opmerkelijk is de koningspil, die gemaakt is van een oude vijzelbalk(!).

Tot ca. 1946 werd hier op windkracht gemalen. Buiten gebruik betekende hier evenwel geen stilstand: eigenaar Van Vliet liet zijn molen zo nu en dan nog draaien en later zelfs, toen kruien niet goed meer mogelijk was, wel eens achteruit! Tot ook dát niet meer ging.

In 1974 kocht de gemeente Bodegraven de molen aan en enige jaren later volgde een flinke restauratie. In de zomer van 1978 werd de herstelde kap geplaatst en stak men nieuwe roeden. Daarna werd weer regelmatig gedraaid; voor zover bekend niet gemalen.

Zo'n 25 jaar na de restauratie bleek nieuw herstel nodig, vooral de conditie van het staartwerk ging achteruit. In het voorjaar van 2003 volgde stilzetting en in december 2004 werd de staart verwijderd. Een initiatiefgroep "Vrienden van de Arkduif" ging, in samenspraak met de gemeente, nadenken over een nieuwe restauratie maar ook over herbestemming van molen, woonhuis, pakhuizen en tuin.

In oktober 2009 is de molen deels in de steigers gezet, waarna men begon met uitwendig herstel. Maar ook aan andere zaken moest aandacht worden besteed: in de keuken van de molenaarswoning bevond zich vanouds een fraai tegeltableau met daarop afgebeeld twee stellingmolens. Bij een verbouwing van die keuken waren de tegels echter zonder pardon van de muur gehakt en als scherven in twee vuilniszakken op zolder terecht gekomen. In 2010 zijn deze tableaus door studenten van de UvA  als examenopdracht gerestaureerd en vervolgens beneden in de molen teruggeplaatst.
Ook de aanbouw is grondig herzien: delen zijn vernieuwd en daarna in gebruik genomen als bierbrouwerij en proeflokaal (inmiddels bevindt de brouwerij zelf zich elders in het dorp, het proeflokaal is nog altijd bij de molen).

In 2013 vond restauratie plaats van het gaandewerk: het bovenwiel werd hersteld en voorzien van een nieuwe gang kammen; het bovenschijfloop kreeg nieuwe staven en werd weer goed op steek gezet. Van het spoorwiel is de velg hersteld en voorzien van nieuwe kammen. Van de steenschijflopen zijn de staven gekeerd en stutstaven aangebracht. Hiermee was weer sprake van een maalvaardige molen en ging men ook inderdaad weer geregeld graan malen voor de brouwerij.

Op 14 december 2019 kreeg de molen bij buiig weer een forse windstoot te verwerken waardoor de hekkens van de buitenroede voor het grootste deel werden gekraakt. De verdere schade leek mee te vallen. In maart 2020 is de buitenroede geheel kaalgezet, daarna maalde men met één opgehekte en één kale roede verder. Niet lang daarna viel het besluit, beide ruim 40 jaar oude roeden te vervangen.
Begin maart 2021 volgde dan de roewisseling: de oude roeden werden verwijderd waarna meteen de nieuwe werden gestoken. Kort daarna was de molen alweer maalvaardig.

Een zeer opmerkelijk detail bij deze molen is de buitentrap naar de stelling: het is mogelijk om vanaf de (tamelijk laag gelegen) maalzolder via een houten trap rechtstreeks op de stelling te komen.

 

Bouwjaar
1697
Functie
Molenaar
Peter van der Heide / Peter W. van Hoey Smith
Telefoon
06-11070748 / 06-51845868
Aandrijving
Adres
Overtocht 45
2411 BT Bodegraven
Zuid-Holland
Open op afspraak
Nee
Open voor publiek
Ja
Openingstijden
Zaterdag van 10:00-16:00. Bezoek op andere tijden is mogelijk op afspraak.
Extra informatie schoolbezoek

Schoolbezoek op afspraak mogelijk.

Schoolbezoek mogelijk
Ja

Word Molenvriend

Nederland zonder molens is ondenkbaar. Maar om deze monumentale iconen te laten draaien en malen is geld en aandacht nodig.

of abonneer je op onze nieuwsbrief!
 

Meer over deze molen

De Arkduif te Bodegraven

Locatie

Bezoekadres
Overtocht 45
Gemeente
Bodegraven-Reeuwijk
Plaats
Bodegraven
Postcode
2411 BT
Plaats (postadres)
Bodegraven
Provincie
Rijksdriehoek: X
110786
Rijksdriehoek: Y
455465
WGS84: N (breedtegraad)
52.08569
WGS84: E (lengtegraad)
4.74212

Contact

Eigenaar
Stichting De Arkduif
E-mailadres
molenaar@molendearkduif.nl
Telefoon
06-11070748 / 06-51845868

Over de molen

Inrichting
Aandrijving
Overbrengingsverhouding
1 : 7,36 en 1 : 7,05
Specificaties
Inrichting: 16der kunststeen, 17der kunststeen, 17der blauwe steen, regulateur, jakobsladder, sleepluiwerk en een Straver borstelbuil

Registratienummers

DHM-databasenummer
936
Rijksmonumentnummer
9761
Ten Bruggencatenummer
00046