Beabuorster Mole / Babuurster molen te Tjerkwerd

Beabuorster Mole / Babuurster molen

Tjerkwerd, Fryslân

Nationale Molendag 2024
Zaterdag 11-5
van
10:00:00
tot
17:00:00
Rondleiding, Expositie, Verhalenverteller
Nationale Molendag 2024
Niet open

Over Beabuorster Mole / Babuurster molen

Deze molen is gebouwd als gevolg van de samenvoeging van negen particuliere waterschappen. Tot 1882 werd dit gebied namelijk bemalen door allerhande boerenmolentjes van uiteenlopende grootte. De oprichting van het nieuwe Waterschap Exmorra in 1879 leidde tot de aankoop van al deze molentjes en de bouw van twee nieuwe achtkante bovenkruiers, beide met een vlucht van 20 meter. Op 30 november 1882 werden zij feestelijk in gebruik genomen. De kleine molentjes zullen vervolgens zijn gesloopt.
Eén van de nieuw gebouwde bovenkruiers is deze molen. Die kreeg de aanduiding Babuurster Molen. De andere molen, staande aan de Exmorravaart, verbrandde in 1913 en werd niet herbouwd: op zijn plaats kwam een windmotor (die in 1947 weer vervangen werd, nu door een elektrisch gemaal).
Bouwer van de Babuurster Molen was de bekende molenmaker G. van Wieren uit Janum; hij deed dit voor het bedrag van ƒ 7850,--.

De Babuurster molen heeft het waterschap lang gediend, maar dat ging niet zonder problemen. Zo brak in de herfst van 1945 een houten roede. Het was direct na de oorlog niet eenvoudig een houten balk van 20 meter te krijgen en zo werd er tot 1948 noodgedwongen met één roede gemalen. In dat laatste jaar kon de firma Hubert uit Sneek voor ƒ 4000,-- een ijzeren roede leveren.  Hoewel dat niet rechtstreeks uit aantekeningen blijkt is aan te nemen dat dit constructiebedrijf die roede zelf ook heeft gemaakt.
In 1963 leverde bouwbedrijf Van Zuiden te Tjerkwerd een nieuwe ijzeren schroef en een nieuwe schroefbak.
Het breken van de houten buitenroede in september 1964 was een stevige tegenvaller: opnieuw moest enige tijd met één roede worden gemalen. In 1965 werd een nieuwe stalen Bremer-roede geleverd en gestoken.

Zo heeft deze molen tot 1990 het voormalig Waterschap Exmorra (ca. 320 ha.) bemalen, toen nam een nieuw gemaal die taak over.
In diezelfde periode werd de molen eigendom van de Stichting De Fryske Mole. De molenaarswoning is tegenwoordig in gebruik als expositieruimte met onder meer een permanente tentoonstelling over de strijd tegen het water in de afgelopen 2000 jaar.

In 2006 is deze molen door het Wetterskip Fryslân bestemd tot reservegemaal in geval van ernstige wateroverlast.

In de zomer van 2014 werd een forse herstelbeurt uitgevoerd: de roeden werden gestreken en de kap naast de molen neergezet om daar te worden nagekeken. Vervolgens heeft men ze afgekeurd, waarna nieuwe werden besteld.
Veel aandacht was er toen ook voor de leipannen-bedekking, uiterst zeldzaam op molens en dat bleek ook hier: speciaal voor deze molen heeft men nieuwe leipannen  moeten maken en bakken, omdat zij nergens meer in die maat verkrijgbaar waren. Ondertussen werd ook de vijzel vernieuwd (en daarbij iets versmald). Eind oktober was de molen weer maalvaardig.

Helaas moest ook deze molen vanwege de problemen rond de gedeelde roeden in april 2017 worden stilgezet. Nieuwe roeden werden daarna besteld bij Blom in Opmeer.
29 maart 2018 zijn de gedeelde roeden gestreken en de nieuwe gelaste roeden, nu uit één stuk, gestoken. Kort daarna was de molen weer maalvaardig.

Opmerkelijk (en bijna verwarrend) is de constructie van het bovenwiel: de zes plooistukken zijn volstrekt niet parallel aan de kruisarmen gemonteerd en lijken enigszins 'verschoven'.

Bouwjaar
1882
Functie
Molenaar
Jentje van der Stap / Sjoerd de Roos
Telefoon
0514-592128 / 06-40622518 / 058-2133176
Aandrijving
Adres
Baburen 9
8765 LS Tjerkwerd
Fryslân
Open op afspraak
Ja
Open voor publiek
Ja
Openingstijden
Woensdag en zaterdag 13.00 - 16.30 uur en op afspraak
Extra informatie schoolbezoek

na telefonische afspraak

Schoolbezoek mogelijk
Ja

Word Molenvriend

Nederland zonder molens is ondenkbaar. Maar om deze monumentale iconen te laten draaien en malen is geld en aandacht nodig.

of abonneer je op onze nieuwsbrief!
 

Meer over deze molen

Beabuorster Mole / Babuurster molen te Tjerkwerd

Locatie

Bezoekadres
Baburen 9
Gemeente
Súdwest Fryslân
Plaats
Tjerkwerd
Postcode
8765 LS
Plaats (postadres)
Tjerkwerd
Provincie
Rijksdriehoek: X
162508
Rijksdriehoek: Y
562571
WGS84: N (breedtegraad)
53.04997
WGS84: E (lengtegraad)
5.49917

Contact

Eigenaar
Stichting De Fryske Mole
Telefoon
0514-592128 / 06-40622518 / 058-2133176

Over de molen

Inrichting
Aandrijving
Overbrengingsverhouding
1 : 1,92
Specificaties
Diam. vijzel: 1,42 m, diam. vijzelbalk: 51,2 cm., spoed beschoeping: 1,63 m, hellinghoek: 23,5°;
Capaciteit: 858 liter/schroefomwenteling;
Opvoerhoogte: ? m

Registratienummers

DHM-databasenummer
1074
Rijksmonumentnummer
39431
Ten Bruggencatenummer
01439