De voorganger De Windlust werd in 1841 gebouwd en verbrandde in 1874. De molen werd in opdracht van Klaas Steenhuisen 20 m oostelijker herbouwd als De Zwaluw, een koren- en pelmolen. De molenmaker was G.R. van Wieren uit Smitshuis (bij Dokkum). In 1875 was hij gereed.

De molen werd voorzien van twee pelstenen. De zaagschuur is in 1875 tegelijk met de molen gebouwd. Daarvoor is gebruik gemaakt van de romp van een paltrokmolen.

Een bijzonderheid was dat deze molen lange kalven had, de vang had aan het rechtervoeghout drie koebouten in plaats van twee en de derde was voorzien van een extra band over het midden tegen het buikstuk. Deze vang had geen lendestut, had zes vangblokken op de deling van de zes plooistukken van het vangwiel. En links daarvan een vijfkamspal. Het rondsel was conisch. Dit komt overeen met de molen van Anjum (Tenbruggencatenummer 03228), wellicht werden ze door dezelfde firma gebouwd.

De molenaar had vier zonen en liet tussen 1876 en 1878 de zagerij aan de westzijde van de molen bouwen, naar het voorbeeld van de succesvolle Gerke Pieters Oberman van de zaagmolen De Phoenix (Tenbruggencatenummer 03217 d). Zoon Jan kwam op de graanmolen en Paulus op de zaagmolen.

De molen kreeg al meteen bij de bouw zelfzwichting en was daarmee één van de eersten in het noorden.

De molen maalde vanaf 1954 jarenlang met één roede. Hij stond vanaf de jaren 1960 definitief stil en raakte in verval. Eigenaar Anne de Groot overleed later, waarna de heer Overzet, een vaste knecht van de familie Steenhuizen, de molen verzorgde.

11 november 1972 verbrandde De Zwaluw na blikseminslag tot op de stenen onderbouw. De zagerij, die in een apart gebouw naast de molen staat, bleef intact. De heer Overzet zorgde dat de overblijfselen, waaronder de twee nog hele maalstenen, werden geborgen. Overzet overleed begin 1974.

Na veel onderhandelen werden de restanten van de molen tenslotte aan de gemeente verkocht en kon in 1984 gestart worden met de herbouw. In 1986 is de molen weer herbouwd.

Bronnen:

- Het roemrijke verleden van Wanswerd aan de Streek te Birdaard, artikel door J. Wüst in De Utskoat nr. 4, december 1976.

- boekje Monument van de maand 3e jaargang, geschreven door Dick Bunskoeke. Ingezonden door P. Hofkamp.