Lijkermolen No.1 (Lijker 1) te Rijpwetering

Lijkermolen No.1 (Lijker 1)

Rijpwetering, Zuid-Holland

Over Lijkermolen No.1 (Lijker 1)

De Lijkermolen nr. 1 is een stenen poldermolen gelegen ten noorden van Rijpwetering aan de Kleipoel. Tezamen met buurmolen Lijkermolen Nr. 2 vormt dit de enige twaalfkante molen in ons land. Krachtens het octrooi van Rijnland van 1744 werd het gebied, dat nu de polder omvat, uitgeveend, waarbij de termijn van vervening op 30 jaar werd gesteld.

In 1779 en 1780 werden de twee molens gebouwd om de uitgeveende plas droog te malen en daarna de polder op het gewenste peil te houden. De molenmakers Tijmen Paddenburg en Pieter Obdam verzorgden het timmerwerk en Hendrik Maart het metselwerk. De afwijkende vorm van de molens is een gevolg van de opvattingen van de metselaarsbazen: zij meenden dat het werk van de ronde molens nooit zo ‘dicht’ zou kunnen worden als van de gemetselde achtkantige molens. Tussen 1781 en 1784 werd de droogmaking voltooid.

In 1951 moest de vijzel worden vervangen en verdiept, hetgeen veel werk met zich meebracht. Zo was de vijzel niet onderheid en dat was ook nooit nodig geweest, want de vijzelkom stond rechtstreeks op een zandplaat. A.J. Dekker, die het polderbestuur adviseerde, zag bij de Nr. 1 de overbrenging naar de vijzel graag versneld, hij vond in dat opzicht de Nr. 2 beter. Het bestuur ging er niet op in. Wel kreeg de molen, net als de Nr. 2, imitatie-fokken op beide roeden. Na oplevering ontstond prompt discussie over deze wiekverbetering, want die vormde een inbreuk op het octrooi van Ir. Fauël. Later werden 'normale' fokken aangebracht.

De molen werd nooit voorzien van een elektrische hulpaandrijving en bleef tot in de jaren '80 van de 20e eeuw officieel in bedrijf. Inmiddels was de staat van onderhoud, vooral van het wiekenkruis, zeer matig geworden.
In 1996 heeft men het wiekenkruis geheel vernieuwd en daarna heeft de molen, nu op vrijwillige basis, weer geregeld gedraaid.

In de loop van 2018 werd duidelijk dat vooral het inwendige van de molen fors herstel nodig had. Na het vertrek van de laatste Van der Pouw Kraan heeft men het interieur geheel gestript en de fokken verwijderd: alles diende te worden vernieuwd. Ook de buitenwaterloop heeft herstel nodig: de overkluizing in het wegdek is tijdelijk voorzien van rijplaten.

Op 24 oktober 2019 maakte deze molen, mét nieuwe fokken, zijn eerste rondjes sinds tijden. Begin 2020 was het geheel ook weer bewoonbaar.

Molenaars van deze molen waren onder meer:
Albert Bisschop (ca. 1855 - 1875)
F. Bisschop (ca. 1876)
Leen Kerkvliet (1901 - 1945)
Willem van der Pouw Kraan (1945 - 1979, daarna op vrijwillige basis nog tot 1985).
N.B. Willem van der Pouw Kraan, een leven lang molenaar, overleed op 29 november 2014, 99 jaar oud. 

Bouwjaar
1780
Functie
Molenaar
Ton Engelbart
Telefoon
06-23496929
Aandrijving
Adres
Poeldijk 8
2375 NE Rijpwetering
Zuid-Holland
Open op afspraak
Ja
Open voor publiek
Ja
Openingstijden
Op afspraak (n.b. parkeermogelijkheid bij de molen is zeer beperkt).
Schoolbezoek mogelijk
Nee

Word Molenvriend

Nederland zonder molens is ondenkbaar. Maar om deze monumentale iconen te laten draaien en malen is geld en aandacht nodig.

of abonneer je op onze nieuwsbrief!
 

Meer over deze molen

Lijkermolen No.1 (Lijker 1) te Rijpwetering

Locatie

Bezoekadres
Poeldijk 8
Gemeente
Kaag en Braassem
Plaats
Rijpwetering
Postcode
2375 NE
Plaats (postadres)
Rijpwetering
Provincie
Rijksdriehoek: X
100438
Rijksdriehoek: Y
468481
WGS84: N (breedtegraad)
52.20174
WGS84: E (lengtegraad)
4.58907

Contact

Eigenaar
Rijnlandse Molenstichting
Telefoon
06-23496929

Over de molen

Inrichting
Aandrijving
Overbrengingsverhouding
1 : 1,98
Specificaties
Vijzel: diam. 1,45 m;
Opvoerhoogte: 4,20 m

Registratienummers

DHM-databasenummer
1012
Rijksmonumentnummer
7128
Ten Bruggencatenummer
01801