De Putmolen / Molen Nr.4 te Aarlanderveen

De Putmolen / Molen Nr.4

Aarlanderveen, Zuid-Holland

Nationale Molendag 2024
Zaterdag 11-5
van
10:00:00
tot
17:00:00
Demonstraties door de molenaar, Oude ambachten, Fiets- of wandelroutes
Nationale Molendag 2024
Niet open

Over De Putmolen / Molen Nr.4

Deze molen staat apart van de overige drie op rij staande molens en ligt nabij de provinciale weg ca. 800 m ten zuidwesten van Aarlanderveen. Nadat op het eind van de 18e eeuw de huidige droogmakerij was ontstaan, bleef er nog een veenplas van ruim 100 ha over. Om deze zogenaamde 'Put' afzonderlijk droog te malen werd in 1801 voor ƒ 22.000,-- deze vijzelmolen gebouwd.
Deze molen werd neergezet op de plaats, waar voorheen een korenmolen had gestaan. Die molen was in 1782 overgeplaatst naar een andere locatie in Aarlanderveen en zou daar in 1870 verbranden. Daarna verrees op die plaats de nog bestaande stellingmolen 'De Morgenster'.

Opvallend is de bouw op een soort bergje, waardoor de molen duidelijk uitsteekt boven het polderland. Sommigen spreken daarom wel van een 'beltpoldermolen'. De vijzel heeft een diameter van 1,45 m. waarmee het water tot 0,90 m. hoogte is op te voeren.

Twee keer in korte tijd raakte deze molen zwaar beschadigd: op 7 oktober 1989 brak tijdens het malen de bovenas, waarbij het gehele wiekenkruis verloren ging en de molen zelf ook behoorlijk beschadigd raakte.
Van de gebroken bovenas was bekend dat er problemen waren, vermoedelijk een oude breuk: de as 'tikte' namelijk bij lage snelheden. Reeds in 1924 waren daarom de vulstukken al vervangen door nieuwe, die de bovenas over vrijwel de gehele lengte omsloten.

In september 1990, de molen was net hersteld, ontstond er brand, vermoedelijk door een bolbliksem. De schade aan de kap was groot; zo moest het bovenwiel geheel worden vernieuwd; de nieuwe bovenas, die nog geen jaar had gedraaid, werd alweer afgekeurd en moest vervangen worden door een nieuwe. 

Sinds 1999 heeft deze molen op één roede niet langer fokken, maar het systeem Van Bussel. Ook is de overbrenging naar de vijzel 'verlangzaamd' door het plaatsen van een kleiner onderwiel.

Een zeer opmerkelijke conclusie: de molens 1, 2 en 3 van de Drooggemaakte polder aan de Westzijde van Aarlanderveen zijn alle eerder gebouwd dan deze Nr. 4, maar ook elk een keer geheel verbrand en daarna (noodzakelijk) herbouwd. Deze molen is dus, hoewel pas later aan de bemaling toegevoegd, onbedoeld de oudste van de vier gebleken.

Molenaars op deze molen:
Pieter Zaal (vermeld rond 1810)
Cornelis van der Werf (ca. 1815 - 1834)
Arie van der Werf (1834 - 1877)
Arie van der Bijl (ca. 1878 - 1911)
Anna van der Bijl - van der Werf (1911 - 1912)
Jacob van der Bijl, zoon van (1912 - 1950)
Jaap Slingerland (1950 - 1987, kwam van Nr. 1)
Johan Slingerland (1988 - heden)

Bouwjaar
1801
Functie
Molenaar
Johan Slingerland
Telefoon
0172-571854
Aandrijving
Adres
Kerkvaartsweg 61
2445 AC Aarlanderveen
Zuid-Holland
Open op afspraak
Ja
Open voor publiek
Ja
Openingstijden
Uitsluitend op afspraak; bij de molen is een klein ontvangstcentrum.
Schoolbezoek mogelijk
Nee

Word Molenvriend

Nederland zonder molens is ondenkbaar. Maar om deze monumentale iconen te laten draaien en malen is geld en aandacht nodig.

of abonneer je op onze nieuwsbrief!
 

Meer over deze molen

De Putmolen / Molen Nr.4 te Aarlanderveen

Locatie

Bezoekadres
Kerkvaartsweg 61
Gemeente
Alphen aan den Rijn
Plaats
Aarlanderveen
Postcode
2445 AC
Plaats (postadres)
Aarlanderveen
Provincie
Rijksdriehoek: X
109403
Rijksdriehoek: Y
461001
WGS84: N (breedtegraad)
52.13533
WGS84: E (lengtegraad)
4.72121

Contact

Eigenaar
Stichting Molenviergang Aarlanderveen
E-mailadres
jslingerland@hetnet.nl
Telefoon
0172-571854

Over de molen

Inrichting
Aandrijving
Overbrengingsverhouding
1 : 2,77
Specificaties
Vijzel: diam. 1,45 m;
Opvoerhoogte: 0,90 m

Registratienummers

DHM-databasenummer
932
Rijksmonumentnummer
7533
Ten Bruggencatenummer
00052