Rodenburgermolen te Leiden

Rodenburgermolen

Leiden, Zuid-Holland

Nationale Molendag 2024
Zaterdag 11-5
van
10:00:00
tot
17:00:00
de molen is te bezichtigen
Nationale Molendag 2024
Zondag 12-5
van
10:00:00
tot
17:00:00
de molen is te bezichtigen

Over Rodenburgermolen

De Rodenburger en Cronesteinse polder werden in 1627 resp. 1632 gesticht en in 1859 verenigd (al bleef men sommige zaken apart behandelen).

Deze stenen molen werd gebouwd in 1704 maar dateert feitelijk uit 1893: op vrijdagavond 8 september 1893 werd de molen tijdens een zware onweersbui door de bliksem getroffen en brandde helemaal uit.
De herbouw werd uitgevoerd door molenmaker A.P. Vreeburg uit Zoeterwoude. De houten roeden en bovenas werden daarbij vervangen door nieuwe ijzeren exemplaren; in plaats van de oude houten, met lood beklede wielbak kwam een gemetselde wielbak. De vier wielen van het gaandewerk werden in ijzer en 'conisch' uitgevoerd. Het ijzerwerk (vier wielen, bovenas, wateras en boven- en onderijzer van de koningspil) werd vervaardigd door de Grofsmederij te Leiden. Voor de roeden tekende (uiteraard) de fa. Pot te Kinderdijk.
Bij elkaar kostte de herbouw, inclusief de kosten voor de noodbemaling, ƒ 7738,30. De "Onderlinge Brandwaarborg Maatschappij enkel voor polderwatermolens te Amsterdam" keerde ƒ 6720,-- uit. Die noodbemaling bestond uit een ter plekke opgestelde locomobiel met centrifugaalpomp (welke machine in eerste instantie niet werkte).

In 1910 werd de molen door de provincie Zuid-Holland onteigend in verband met de verbreding van het vaarwater van De Nieuwe Vaart (tegenwoordig Rijn-Schiekanaal genaamd). De polder kon sindsdien de molen 'terughuren'.
Dit ging niet goed: het polderbestuur klaagde vrijwel steeds over de kosten die men had en dat de provincie als eigenaar daar helemaal niets aan bijdroeg.
 
In 1913 werd een elektrisch gemaaltje in gebruik genomen, maar de molen bleef in bedrijf. Pas in 1953, nadat elders een nieuw gemaal was gebouwd, kwam de windkracht definitief buiten gebruik. Maar eigenlijk is het opmerkelijk, zo niet een wonder, dat deze molen het zo lang heeft volgehouden: op oudere foto's is de bomengroei langs de weg opvallend aanwezig en al in de jaren '30 moet de windvang uit sommige hoeken ronduit slecht zijn geweest.

Na enige jaren van stilstand en verval werd de molen in 1959 aan de gemeente Leiden verkocht waarna een restauratie volgde. Dit ging gepaard met een vrijwel totale uitsloop: het gaandewerk werd, op het bovenwiel na, verwijderd. Bijzonder jammer, want alles was uitgevoerd in gietijzer en een uniek (en ook Leids) fabrikaat.

Vanaf 1959 werd het wiekenkruis af en toe rondgedraaid; draaien was er niet of nauwelijks bij, maar dat was ook, gezien de inmiddels fors toegenomen bomengroei, ook een illusie.
Pas sinds 2007 wordt hier weer regelmatig gedraaid, al is dat hier, door de ligging direct aan een drukke verkeersweg met naastgelegen fietspad, uit sommige hoeken problematisch en feitelijk onmogelijk: bij sommige windrichtingen raakt het wiekenkruis het hek dat pal naast de molen staat.

In 1993 werden nieuwe gelaste roeden gestoken, ter vervanging van de toen precies 100 jaar oude Potroeden.
In 2009 werd de kap opnieuw met riet gedekt, de korte spruit vervangen en het hekwerk nagezien. Ook werd de molen geheel geschilderd.

Het overgebleven ijzeren bovenwiel bestaat in feite uit twee gedeelten: een vangdeel en een (iets grotere) tandkrans met houten kammen.
Alle waterlopen en de goot voor de (indertijd aanwezige) wateras zijn nog aanwezig, inclusief de heul onder de Kanaalweg door. Er is een omtimmering gesuggereerd van het vroegere scheprad, dat thans in gebruik is als schuurtje. De oorspronkelijke omtimmering (tot 1959) was veel lager uitgevoerd, want het wiekenkruis moest er wel overheen kunnen draaien!

Opmerkelijk: deze molen heeft slechts één toegangsdeur. Onder de drempel van die deur bevond zich de wateras (die vanuit de molen naar buiten ging)!

Molenaars van deze molen:
P. Kuipers (tot 1893; waarschijnlijk na de brand vertrokken)
Cornelis van den Berg (1893 - 1922, vermoedelijk)
Simon Schellingerhout (1922 - 1953).

 

Bouwjaar
1893
Functie
Molenaar
Andries Veloo
Telefoon
06-58927644
Aandrijving
Adres
Kanaalweg 80
2313 DW Leiden
Zuid-Holland
Open op afspraak
Ja
Open voor publiek
Ja
Openingstijden
Op afspraak
Schoolbezoek mogelijk
Nee

Word Molenvriend

Nederland zonder molens is ondenkbaar. Maar om deze monumentale iconen te laten draaien en malen is geld en aandacht nodig.

of abonneer je op onze nieuwsbrief!
 

Meer over deze molen

Rodenburgermolen te Leiden

Locatie

Bezoekadres
Kanaalweg 80
Gemeente
Leiden
Plaats
Leiden
Postcode
2313 DW
Plaats (postadres)
Leiden
Provincie
Rijksdriehoek: X
94505
Rijksdriehoek: Y
462392
WGS84: N (breedtegraad)
52.1464
WGS84: E (lengtegraad)
4.50338

Contact

Eigenaar
Molenstichting Leiden en Omstreken
E-mailadres
stichting@molensinleiden.nl
Telefoon
06-58927644

Over de molen

Inrichting
Aandrijving

Registratienummers

DHM-databasenummer
981
Rijksmonumentnummer
25659
Ten Bruggencatenummer
00987