Goede voorbeeldenbank

Goede voorbeeldenbank

en dorpsbeeld waarin de molen verhoogd staat en voldoende windvang heeft

De voorbeeldenbank van De Hollandsche Molen biedt inspiratie met slimme bouwoplossingen, innovatieve maatregelen en een interactieve groenaanpak. Hierin staan tips voor het verbeteren van de molenbiotoop en het watermolenlandschap. De voorbeelden tonen hoe belangen van de molen kunnen samengaan met woningbouw, toerisme, een aantrekkelijke leefomgeving en buurtinitiatieven. Het is zeker niet altijd duurder of ingewikkelder en veelal creatief en betrokken.

Wit
Sporthal Utherne met houtzaagmolen De Rat op de achtergrond

Slimme bouwoplossing: verlaagde sporthal

In de gemeente IJlst (Fr.) is het multifunctioneel centrum De Útherne half verdiept aangelegd. De totale hoogte blijft zo onder de stellinghoogte van zaagmolen De Rat. Zo wordt de windvang van de molen nauwelijks aangetast en ontstaan geen hinderlijke turbulenties. In het gebouw leidt dit bovendien tot een aantrekkelijke kijk in de sportzaal vanaf de toeschouwersplaatsen.

Zwart
Uitzicht op woningen in Dreumel vanaf de stelling van de korenmolen

Slimme bouwoplossing: lagere woningbouw

In Dreumel, gemeente West Maas en Waal (Gld.) is rondom de Dreumelse molen gekozen voor een aangepast woningtype. Het gekozen woningtype is één laag en een schuine kap, waardoor de woningen onder de stellinghoogte van de molen blijven. De woning zijn geschikt voor starters en ouderen, onder deze groep is veel behoefte aan betaalbare woningen.

Blauw
Uitzicht op gebouwen in Alkmaar met groen ervoor.

Slimme bouwoplossing: gebouw in aflopende hoogte

Tegenover de vier Strijkmolens in de gemeente Alkmaar is het Van der Meij College naar de molens toe in drie aflopende hoogtes gebouwd. De hoogtes zijn aangepast aan de molenbiotoop en de wind wordt zo naar de molens toe geleid. Ook de nieuw te bouwen Europese school nabij deze locatie, krijgt vergelijkbare bouweisen mee om de biotoop zoveel mogelijk te waarborgen.

Wit
digitale tekening/animatie van Molen van Piet en de omgeving

Herinrichting park

Rond de molen De Groot of de Molen van Piet op het Bolwerk Alkmaar stonden veel hoge bomen. Dit leidde tot schade aan de molen en tot stilstand, een voor niemand aantrekkelijke situatie. Het park op het Bolwerk wordt heringericht: de te hoge bomen worden gekapt of gekandelaberd en het nieuwe aantrekkelijke park met zicht op de molen wordt een hot spot voor bezoekers en toeristen.

Zwart
Uitzicht vanaf de stelling van een molen op de laag gebouwde woningen in Beneden-Leeuwen

Slimme bouwoplossing: woningbouw volgt de biotoopnorm

In Beneden Leeuwen is bij nieuwe bebouwing rondom molen De Wielewaal goed rekening gehouden met de biotoopnorm. Vanaf de stelling kijk je precies over de daken heen en verder van de molen af staat iets hogere bebouwing. Een molen in geheel bebouwde omgeving zonder enige windbelemmering.

Blauw
beeld van landschap met de Hooydonkse watermolen en de Dommel

Innovatie: watermolen inzetten voor waterberging

Eeuwenlang hebben watermolens invloed gehad op het landschap van beekdalen en sprengen. Met de mechanisering van het waterbeheer is het gebruik van en kennis over watermolenlandschappen grotendeels verdwenen. In het Erfgoeddealproject worden historische watermolens weer ingezet voor de waterbuffering en -berging in het beekdal van de Dommel.

Wit
Waterrad van de Schouwsmolen in Ittervoort met zonsondergang

Innovatie: de temporele vismigratiezone

Het bevorderen van de vismigratie is een belangrijke doelstelling uit de Kaderrichtlijn Water. Beheerders van waterlopen willen echter ook het historisch erfgoed behouden, zoals watermolens. Bij de historische Schouwsmolen aan de Itterbeek in Limburg is daarom een temporele vismigratie-zone toegepast en deze functioneert met succes en heeft ook gunstige effecten op flora en fauna.

Zwart
Beeld van een Poldermolen in Nieuwegein t7ussen het groen met lage bomen en struiken

Kansen: kies voor laagblijvende bomen

De soortentabel, opgesteld door de Universiteit Wageningen, brengt de positieve bijdrage van ruim 100 boomsoorten in beeld aan klimaat, waterhuishouding, luchtkwaliteit en biodiversiteit in de stad in beeld gebracht. De bomen zijn onder andere verdeeld in vier hoogtecategorieën, waarbij dus gekozen kan worden voor laagblijvende bomen die bijvoorbeeld sterk bijdragen aan de biodiversiteit.

Blauw
Beeld van witte molen 'De Wilde' in Goirle met bomen en planten op goede afstand

Voorbeelden van de aanpak van een biotoop Zuid-Holland

Het Erfgoedhuis Zuid-Holland heeft , met subsidie van de provincie Zuid-Holland, diverse initiatieven opgezet met als doel een gezonde molenbiotoop. Uit onderzoek is gebleken dat vooral nieuwe aanplant of hoger groeiende beplanting een belangrijke oorzaak is van de afname van windvang. De initiatieven zetten in op bewustwording en op de aanpak van groenonderhoud rond molenbiotopen.

Wit
Zestal heren op de stelling van de molen. Een van hen houdt een map vast hierin staat het Molenpaspoort.

Innovatie: het molenpaspoort van de SIMAV

Bij ruimtelijke plannen van overheden en initiatiefnemers is het belangrijk dat niet alleen aandacht wordt geschonken aan de formele vereisten van de molenbiotoop, maar ook aan de historische, functionele, maatschappelijke en belevingswaarden. De Zuid-Hollandse molenstichting SIMAV is daarom gestart met het opstellen van molenpaspoorten waarin al deze facetten worden beschreven.

Zwart
Beeld van de witte Babbersmolen in Schiedam. met weide omgeving voor natuur en goede windvang

Groenbeheerplan

Een groenbeheerplan kan helpen de molenbiotoop rond molens te verbeteren. Het begint met een inventarisatie van het groen rond de molen samen met de gemeente, de molenaars, de moleneigenaar, de omwonenden en natuurorganisaties. In het plan worden maatregelen afgesproken hoe het groen zodanig aan te pakken dat de molenbiotoop verbetert.

Blauw
Beeld van bovenaf genomen met dorne van de Spoordonckse watermolen en het dorp er omheen

Interessant: borging van de omgevingskwaliteit van monumenten

Het Gelders Genootschap heeft een handreiking opgesteld met een stappenplan om te komen tot beleid voor borging van de kwaliteit van de omgeving van beschermde monumenten, zoals molens. Immers onder de Omgevingswet moeten gemeenten in hun omgevingsplan regels opnemen voor de omgeving van beschermde monumenten, om ontsiering en beschadiging van die monumenten te voorkomen.

Wit
Satelliet / google maps kaartje van omgeving Schipluiden en molen De Korpershoek met nieuwe woonwijk

Passende inrichting: nieuwe woonwijk

In Schipluiden is tegenover molen De Korpershoek een nieuwe woonwijk afgestemd op de molenbiotoop. Direct tegenover de molen een speelplaats zonder hoge bomen. Daarachter woningen in oplopende hoogte. En bovendien met gebruik van veelzeggende straatnamen als Windrecht, Molengang en Bovenkruier.

Zwart
Tekening / kaartje stadsdeel Overstad in Alkmaar. Op het kaartje is een icoontje van molen t roode hert te zien met vier oranje cirkels daar om heen. De cirkel het dichtst bij de molen is het donkerst van kleur, en de rest variëren van lichtere kleur. De eerste cirkel bevat tekst: 100 m | 8,8m + NAP, cirkel 2: 220 m | 9,8m + NAP. In de de derde cirkel staat 300 m | 10,8 m + NAP en de vierde en meest lichte cirkel heeft de tekst: 400 m | 11,8m + NAP.

Molenbiotoop randvoorwaarde voor nieuwe ontwikkelingen

De gemeente Alkmaar heeft rond de Kanaalzone grootste bouwplannen, waaronder in het gebied Overstad. In het Ontwikkelkader Overstad wordt de molenbiotoop als randvoorwaarde meegegeven voor de bouwhoogte. Op de spelregelkaart zijn de cirkels opgenomen met de maximale bouwhoogten rond molen ’t Roode Hert.

 

Blauw
en dorpsbeeld waarin de molen verhoogd staat en voldoende windvang heeft

Ter verheldering: Begrippenkader

De RCE heeft een handreiking opgesteld over hoe gemeenten cultureel erfgoed beter kunnen beschermen. Dit kan door het wettelijke begrippen eenduidig toe te passen (in het omgevingsplan) en door optimaal gebruik te maken van de landelijke bepalingen en rijksregels voor het behoud van erfgoed. Het kader stimuleert gemeenten ook om erfgoed te monitoren en te rapporteren over de staat van het erfgoed.

 

Word Molenvriend

Nederland zonder molens is ondenkbaar. Maar om deze monumentale iconen te laten draaien en malen is geld en aandacht nodig.

of abonneer je op onze nieuwsbrief!