2025: Jaar van de Molenbiotoop

2025: Jaar van de Molenbiotoop

Klein stukje van de wiek van de Wippersmolen in Maasluis is zichtbaar en zit verstopt achter het vele groen er omheen

De molenbiotoop van veel wind- als watermolens gaat ernstig achteruit. Bij windmolens leidt dit tot minder windvang, waardoor ze niet of minder kunnen draaien en malen. Dit wordt veroorzaakt door bouw van woningen en bedrijven en hoge beplanting. Watermolens komen stil te staan door verlaging van het waterpeil of ze leiden juist schade door overstromingen. Daarom roepen wij 2025 uit tot het Jaar van de Molenbiotoop. Doel is dat de omgeving van wind- en watermolens niet verder verslechtert. Alle betrokkenen moeten hun verantwoordelijkheid nemen.

Kijk hieronder wat jij kunt doen voor een goede molenbiotoop.

Bestuurders en politici
Een paar voeten met zwarte schoenen op een asfalt met daarvoor twee witte lijnen getrokken; een rechte lijn schuin naar rechts boven en een lijn die links naar boven gaat
Wit
Ambtenaren
een deel van een persoon die in een archiefruimte staat. De persoon heeft papieren mappen en archiefstukken vast. Naast de persoon staat een bak met gele papieren mappen. Achter de persoon staan kasten met boeken
Wit
Molenaars en eigenaren
Paar handen die het sluisje van de watermolen openzetten, Op de achtergrond zie je het waterrad
Wit
Plannenmakers en adviseurs
tafel met verschillende handen die aan het discussiëren zijn bij papieren met statistieken, bouwtekeningen etc. Er liggen materialen op tafel zoals een gele helm, een laptop en een meetstok.
Wit
Blauw
Kap van de molen steek net boven al de hoge bomen en struiken uit. Aan de linkerkant staat het beeld van de voorkant van het pamflet

Pamflet

Met dit pamflet roepen wij alle betrokkenen op zich in te zetten voor een betere omgeving van wind- en watermolens in Nederland. Voor het behoud van molens zijn immers voldoende wind of water essentieel. Gemeenten, provincies en waterschappen spelen hierbij een cruciale rol.

Ook stedenbouwkundigen en landschapsbeheerders, architecten, projectontwikkelaars, aannemers en natuurontwikkelaars moeten beseffen hoe hun plannen de omgeving en de werking van de molen beïnvloeden. Vroegtijdig overleg met de molenwereld maakt betere plannen mogelijk.

Moleneigenaren en molenaars kunnen met het pamflet betrokkenen informeren en overtuigen.

Wit
Een houten gereedschapskist met allerlei gereedschappen erin, De achtergrond van de foto is van hout.

Gereedschapskist

Om moleneigenaren en molenaars te helpen zelf aan de slag te gaan met biotoopvraagstukken, hebben we een gereedschapskist ontwikkeld. Daar kunnen natuurlijk ook ambtenaren, landschapsbeheerders, initiatiefnemers en adviseurs gebruik van maken. Hieronder de gereedschappen.

Blauw
beeld vanaf een bruggetje met aan de rechterkant de Noordmolen (watermolen) en de linkerkant een gebouwtje. Zon straalt mooi op de watermolen

Watermolens

Watermolens en hun biotoop vragen om maatwerk vanwege hun unieke problematiek en de grote diversiteit in landschappen, eigenaren en betrokkenen. Helaas krijgen watermolens vaak minder aandacht van beleidsmakers en zijn ze juridisch en planologisch onvoldoende beschermd. Behoud en herstel van watermolens en bescherming van het watermolenlandschap vereisen samenwerking tussen eigenaren, overheden, watertechnische bureaus en landschapsbeheerders. Deze partijen moeten als gelijkwaardige partners overleggen, wat nu vaak niet het geval is.
Samen met alle betrokken partijen willen wij een visie op het watermolenlandschap opstellen, zorgen voor het delen van kennis en het versterken van het biotoopnetwerk. - Meer nieuws volgt later.

Wit
Een beeld van de molen met en document op de voorgrond van het Molenpaspoort

Molenpaspoort

Een molenpaspoort beschrijft de erfgoedwaarden van een molen en helpt het belang ervan te tonen bij overheden en fondsen. De Hollandsche Molen wil bestaande initiatieven bundelen en een standaard molenpaspoort ontwikkelen op basis van vijf erfgoedwaarden.

  1. Algemene gegevens zoals adres, eigenaar en molenaar.
  2. Molentechnische waarden (opbouw en functie, gaande en staande werk en de inrichting van de molen);
  3. Cultuurhistorische waarden (geschiedenis, molentype, streekeigen kenmerken en de plek van de molen in de historisch-ruimtelijke ontwikkeling)
  4. Ruimtelijke waarden of een landschappelijke analyse (molenbiotoop, zichtassen, molenerven, waterstaatsstructuren en natuurwaarden;
  5. Immateriële waarden en culturele betekenis, zoals de molen in literatuur of muziek en het deelnemen aan lokale evenementen.

Het is de bedoeling dat deze gegevens worden opgenomen in de Molendatabase en dat daaruit het molenpaspoort gegenereerd kan worden. Zodra de Molendatabases is omgebouwd moet deze worden aangevuld met nieuwe informatie. Die informatie moet uit de molenwereld zelf komen, daar is veel hulp voor nodig vanuit het hele molenveld. - Meer nieuws volgt later.

Blauw
Persoon in rode jas die een schep in de grond steekt en grond opschept. Op de voorgrond is het begin van een klein boompje te zien

Snoei- & Bloeifonds

Groen belemmert regelmatig de windvang of watertoevoer van molens. Om dit te verbeteren, kan het nodig zijn om bijvoorbeeld groen in tuinen van particulieren en bedrijven aan te pakken. Omdat moleneigenaren niet altijd budget hebben om samen met de groeneigenaren te kappen, snoeien of herplanten met laagblijvend groen, is het Snoei- & Bloeifonds ingesteld.

Naast geld geven we ook advies over het betrekken van omwonenden, overtuigen van overheden en het zorgen voor een goed groenbeheer. Ook voor kleinere ingrepen, zoals het uitbaggeren van sloten bij poldermolens of van waterreservoirs bij watermolens, kan het fonds helpen met middelen, advies of doorverwijzing. 

Wit
Tekening van korenmolen met twee pijlen naar rechts die wijzen hoe de windvang wordt bepaald

Richtlijn Molenbiotoop

De molenbiotoop staat onder druk door woningbouw, infrastructuur, de energietransitie en de strijd om ruimte voor groen en natuur. Het belang van wind- en watermolens wordt vaak over het hoofd gezien. De Hollandsche Molen wil daarom een instrument ontwikkelen om het belang van molens beter te onderbouwen.

Daarom werken we samen met windtechnische en planologische experts aan een standaard richtlijn biotoopadvies. De richtlijn moet duidelijkheid geven over het gebruik van de molenbiotoopformule, rekenmethodes en computersimulaties, mitigerende en compenserende maatregelen en moet praktisch toepasbaar zijn.
Meer informatie volgt later.

Blauw
Weegschaaltje met een juridisch boek op de achtergrond.

Juridische ondersteuning

Soms komt het voor dat de moleneigenaar of molenorganisatie van mening is en blijft dat overheid, plannenmaker of initiatiefnemer onvoldoende rekening houdt met de belangen van de molenbiotoop. Bijvoorbeeld omdat het windonderzoek niet goed is uitgevoerd, de belangen van de molen onvoldoende zijn meegewogen, de planologische beschermingsregels niet goed zijn toegepast of er onvoldoende is gezocht naar alternatieven. Dan is het nodig om juridische stappen te kunnen zetten en goed beslagen ten eis te komen.

Gelukkig zijn er al enkele advocaten die tegen een molenvriendelijk tarief hun diensten aanbieden. Omdat onze juridische capaciteit beperkt is, willen we dit netwerk van juridische en planologische experts verder uitbreiden om moleneigenaren beter te kunnen ondersteunen.

Word Molenvriend

Nederland zonder molens is ondenkbaar. Maar om deze monumentale iconen te laten draaien en malen is geld en aandacht nodig.

of abonneer je op onze nieuwsbrief!