De directe omgeving van de molen noemen we de molenbiotoop. We maken onderscheid tussen wind- en watermolens. Voor windmolens is van belang dat de ruimte rondom de windmolen gevrijwaard blijft van obstakels, zodat de wind onbelemmerd tot de molenwieken kan komen. Voor een watermolen is het van belang dat de beken en/of sprengen gevrijwaard blijft van obstakels, zodat het water ongehinderd aan- en afgevoerd kan worden bij de molen. Een goede molenbiotoop is noodzakelijk voor zowel het functioneren als het behoud van de molen en slaat dus op de windvang van een windmolen en de watertoevoer van een watermolen.

Zelf aan de slag met de molenbiotoop

Ben je moleneigenaar of molenaar en heb je vragen over de molenbiotoop? Heb je last van bouwplannen of hoog opgaand groen rond jouw molen of wil je iets weten over de Omgevingswet? Je kunt er zelf mee aan de slag. Kijk hier of jouw vraag erbij staat of mail anders naar molenbiotoop@molens.nl.

Onder ‘Algemene vragen’ vind je onder andere hoe de molenbiotoopformule werkt, wat de gevolgen zijn van de Omgevingswet voor de molenbiotoop en wat het doel is van een molenpaspoort en een gedragscode gemeente. Ook vind je hier uitleg over relevante begrippen in de ruimtelijke ordening.

Onder ‘Bouwen’ staan vragen over bouwplannen in de buurt van de molen en over het indienen van zienswijzen, bezwaar en beroep. Verder komen aan de orde: participatie, voorbereiding op een hoorzitting en de rechten van een molenaar bij juridische procedures.

De vragen over ‘Groen’ gaan over het voorkomen van te hoge beplanting rond de molen en de mogelijkheden om te hoge beplanting rond de molen aan te pakken.

Onder 'Bezwaar maken' staan vragen over wat je kan doen als je zienswijzen, bezwaar of beroep wil aantekenen tegen een omgevingsplan of vergunning o.i.d rond de molenbiotoop.

Bij het onderwerp ‘Watermolens’ worden enkele voorbeelden gegeven van rapporten over watermolenlandschappen en biotooprapporten. Het gaat bij biotoopvraagstukken rond watermolens altijd om maatwerkoplossingen.

Biotoopformule

In Nederland is de druk op de openbare ruimte heel groot. Regelmatig komt het voor dat er binnen de molenbiotoop ontwikkelingen plaats vinden, waardoor de wind- of watertoevoer toch gehinderd wordt door obstakels. De Hollandsche Molen heeft dankzij de Werkgroep Molenbiotoop al in 1982 een biotoopformule ontwikkeld op basis van wetenschappelijk onderzoek, waarmee zowel een aanvaardbare hoogte van obstakels berekend kan worden als het verlies van wind- of water door te hoge obstakels.

Omgevingswet

In onze leefomgeving spelen veel verschillende belangen. Om al die wensen en belangen op elkaar te stemmen is er regelgeving gemaakt voor de ruimtelijke ordening. Vanaf 1 januari 2024 wordt de huidige Wet Ruimtelijke ordening omgezet in de Omgevingswet. Dankzij deze nieuwe wetgeving, zijn regels meer centraal te vinden en is in de omgeving ook meer maatwerk mogelijk. Burgers zullen meer betrokken worden bij nieuwe ontwikkelingen en het belang van de wind- en watermolens is in deze nieuwe wetgeving nog beter geborgd.

2025 Jaar van de Molenbiotoop

2025 is het Jaar van de Molenbiotoop, met als doel dat de omgeving van wind- en watermolens niet verder verslechtert. Alle betrokkenen moeten hun verantwoordelijkheid nemen.

De Hollandsche Molen organiseert en faciliteert verschillende evenementen waar molens aan mee kunnen doen. Denk aan Nationale Molendag; elk tweede weekend van mei en de Molenprijs die in september/oktober plaats vindt. Ook roept De Hollandsche Molen op mee te doen aan de jaarlijkse Open Monumentendag.

VriendenLoterij Nationale Molendag

Op Nationale Molendag doen zo veel mogelijk molens mee. Dat doen zij door te draaien en/of hun deuren te openen voor publiek. De Hollandsche Molen faciliteert Nationale Molendag. Zo biedt De Hollandsche Molen jaarlijks gratis weggevertjes aan voor kinderen, is er een affichemaker voor een affiche met jouw molen erop en hebben we verschillende tips om er een leuke dag van te maken.

VriendenLoterij Molenprijs

De VriendenLoterij Molenprijs is een jaarlijkse publieksprijs, ingesteld door De Hollandsche Molen in samenwerking met de VriendenLoterij. De Molenprijs is één van de grootste publieksprijzen van Nederland en stelt een molen in staat een langgekoesterde wens in vervulling te laten gaan. De winnaar ontvangt €50.000 om het projectplan uit te voeren. De volgende genomineerden ontvangen respectievelijk €15.000, €7.500 en €2.500. Alle deelnemers ontvangen bovendien €1,- voor elke op hun project uitgebrachte stemmen.

Vriendenloterij Open Monumentendag

Tijdens de VriendenLoterij Open Monumentendag openen duizenden monumenten in heel Nederland in het tweede weekend van september gratis hun deuren voor publiek. Open Monumentendag wordt georganiseerd door Nederland Monumentenland in samenwerking met lokale comités door het hele land. Met dit evenement willen zij gezamenlijk de aandacht voor de monumenten vergroten door dit bijzondere Nederlands cultureel erfgoed toegankelijk te maken en het daarmee te behouden voor een breed publiek.

Het beheer van een molen omvat ook diverse financiële aspecten. Denk aan het al dan niet BTW-plichtig zijn van molenorganisaties, teruggave energiebelasting, de WOZ bepaling van molens, het verzekeren van molens en de Wet Bestuur en Toezicht Rechtspersonen.

BTW

Regelmatig wordt De Hollandsche Molen benaderd met vragen over de BTW. Kan deze eventueel teruggevorderd worden bij een restauratie, waardoor de kosten relatief lager uitvallen? Een simpel antwoord hierop is eigenlijk niet te geven. Een eigenaar kan BTW-plichtig zijn als er sprake is van economische activiteit. Dat loopt uiteen van een bedrijf in de molen waar geproduceerd wordt tot horecaverdiensten. Als je al BTW-plichtig bent en de Belastingdienst heeft eerder BTW aftrekbaar gemaakt bij onderhoud en/of restauratie, dan kan je op dezelfde voet verder gaan. Maar wees voorzichtig en overleg met de Belastingdienst in geval van twijfel.

Eigenaren die niet belastingplichtig zijn, kunnen daarvoor opteren. Maar er zijn wel minima verbonden aan omzet uit horeca of winkelverkoop. En verhuur aan een non-profit organisatie leidt niet tot BTW-belaste verhuur. Dat kan wel als er sprake is van een commerciële huurder. De vraag is dan of dat betekent dat de BTW over werkzaamheden aan de gehele molen terug te vorderen is, of alleen aan het gedeelte dat gehuurd wordt. En vergeet ook niet dat over inkomsten BTW weer afgedragen moet worden.

Bezint eer ge begint

Kortom, bezint eer ge begint. Als later bij controle blijkt dat de Belastingdienst met terugwerkende kracht de werkzaamheden niet economisch acht, dan kan het dat je de BTW alsnog moet betalen. Met alle gevolgen van dien. Het is dan ook raadzaam in bijna alle gevallen om vooroverleg te hebben met de Belastingdienst. Dat voorkomt narigheid later. Je kan ook vragen om een officiële beschikking, waarin vastgelegd is of en wat aftrekbaar is. Dat kost wat moeite, maar is het wel waard. Heb je behoefte aan meer informatie, bel ons op 020 - 623 87 03 of stuur een e-mail naar dhm@molens.nl.

Energiebelasting

Bepaalde instellingen kunnen in aanmerking komen voor teruggaaf van een deel van de energiebelasting (EB). Deze energiebelasting betaal je aan de energieleverancier en staat vermeld op de jaarlijkse eindafrekening. De teruggaaf is 50% van de energiebelasting die de energieleverancier in rekening heeft gebracht, min de EB-heffingskorting. Instellingen die voor teruggaaf in aanmerking kunnen komen zijn:

• instellingen van levensbeschouwelijke of religieuze aard
• charitatieve, culturele of wetenschappelijke instellingen
• algemeen nut beogende instellingen (ANBI)
• sociale instellingen
• multifunctionele centra zoals dorpshuizen (met ingang van 1 januari 2006)

Om voor teruggaaf in aanmerking te komen, kan je een verzoek indienen bij: Belastingdienst/kantoor Emmen/Energieteam. Dit team behandelt jouw aanvraag en betaalt het bedrag terug als je aan de voorwaarden voldoet. Het verzendadres staat op het formulier voor het verzoek om teruggaaf. Zie verder de site van de Belastingdienst. Heb je behoefte aan meer informatie, bel ons op 020 - 623 87 03 of stuur een e-mail naar dhm@molens.nl.

WOZ molens

Op grond van de Wet WOZ bepalen gemeenten de waarde van onroerend goed. Deze waardering is vervolgens bepalend voor bijvoorbeeld het huurwaardeforfait, maar ook voor belastingen van waterschappen en de onroerend zaak belasting. Moleneigenaren hebben in de regel met deze belastingen te maken.

Verzekeren

Molens zijn risicovolle en brandgevaarlijke monumenten. Het werken met molens brengt ook risico’s met zich mee. Dit alles vraagt een adequaat verzekeringspakket. Aan het verzekeren van molens is en wordt dan ook veel aandacht besteed. Ook is het van belang dat de mensen die actief zijn op de molen goed verzekerd zijn.

WBTR

De Wet bestuur en toezicht rechtspersonen (WBTR) is bedoeld om bestuur en toezicht van verenigingen en stichtingen te verbeteren. Deze nieuwe wet is gepubliceerd op 11 december 2020 en treedt op 1 juli 2021 in werking. Met de wet wil de overheid voorkomen dat wanbestuur, onverantwoord financieel beheer, zelfverrijking, misbruik van posities en andere ongewenste activiteiten verenigingen en stichtingen schaden. Het doel van deze wet is om stichtingen, verenigingen, coöperaties en onderlinge waarborgmaatschappijen wettelijke kaders te geven voor de taakvervulling van bestuurders, het tegenstrijdig belang bij bestuurders, de aansprakelijkheid en verruimen van ontslagmogelijkheden van bestuurders en commissarissen. Het is van belang dat molenorganisaties zich aan deze wet houden.

In het Molenfonds van De Hollandsche Molen wordt geld samengebracht voor het molenbehoud in Nederland. Uit het fonds kunnen bijdragen worden toegekend voor restauraties en groot onderhoud, educatieprojecten, zodat basisscholen met de klas een molen kunnen bezoeken, én voor projecten voor en door jongeren. Ook voert het Molenfonds de draaipremie regeling uit voor de Provincie Zeeland en verzorgt de stimuleringsregeling voor het opleiden van molenmakersleerlingen.

Daarnaast biedt het Molenfonds stichtingen en verenigingen de mogelijkheid om zelf aan werving te doen via het crowdfundingplatform waar zij voor hun molenprojecten gratis gebruik van kunnen maken. Op deze manier wordt het lokale draagvlak voor molens versterkt.

Het Molenfonds is mogelijk dankzij bijdragen van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, de VriendenLoterij, het Cultuurfonds, de M.A.O.C. Gravin van Bylandt Stichting, de Provincie Zeeland en de donateurs van het Molenfonds.

Groot Onderhoud en Restauratie

De regeling Groot Onderhoud en Restauratie van het Molenfonds is bedoeld om bij te dragen aan groot onderhoud en restauratie van molens. Door regelmatiger groot onderhoud aan molens te stimuleren zorgt het Molenfonds ervoor dat grote restauraties minder vaak nodig zijn, terwijl de algemene onderhoudstoestand van molens verbetert. De regeling kent geen minimum en maximum aan subsidiabele kosten en projecten met een omvang van groot onderhoud worden gestimuleerd.

Regeling vervangen molenroeden Richtlijn 2011, type A

De regeling vervangen molenroeden Richtlijn 2011 type A is in het leven geroepen om roeden te vervangen welke te relateren zijn aan het ontwerp conform de ingetrokken Richtlijn 2011. Eerder zijn de zogenaamde deelbare roeden, type B, vervangen. Echter is gebleken dat ook het type A uit deze Richtlijn, de traditionele roeden uit één stuk, niet de levensduur heeft als verwacht. De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) heeft hiervoor budget beschikbaar gesteld om via het Molenfonds deze roeden komende jaren uit te faseren.

Molenerfgoedfonds

Airbnb stelt budget beschikbaar aan het Molenfonds van De Hollandsche Molen om projecten te financieren die met name het bezoek van Nederlanders aan molens stimuleren. Meer molenbezoek zal een impuls geven aan de waardering voor molens en aan het molenbehoud. Bij de selectie van projecten wordt onder meer gelet op spreiding in het land en de diversiteit van de betrokken mensen.

Snoei- en Bloeifonds

Groen belemmert regelmatig de windvang of watertoevoer van molens. Om dit te verbeteren, kan het nodig zijn om bijvoorbeeld groen in tuinen van particulieren en bedrijven aan te pakken. Omdat moleneigenaren niet altijd budget hebben om samen met de groeneigenaren te kappen, snoeien of herplanten met laagblijvend groen, is het Snoei- & Bloeifonds ingesteld. Ook voor kleinere ingrepen, zoals het uitbaggeren van sloten bij poldermolens of van waterreservoirs bij watermolens, kan het fonds helpen. 

Jongerenfonds

Jonge mensen zijn van groot belang voor het voortbestaan van molens en het de verschillende aan molens verbonden ambachten. Om jonge mensen meer mogelijkheden te bieden om met molens aan de slag te gaan heeft het Molenfonds het Jongerenfonds Molens opgericht. Het fonds stimuleert projecten die op hedendaagse en vernieuwende wijze jongeren bij molens betrekt.

Educatiefonds

Het is helaas niet meer mogelijk om aanvragen te doen voor excursies naar een molen, omdat er geen budget meer beschikbaar is. Desondanks juichen wij molenbezoeken van leerlingen/scholieren (4-16 jaar) van harte toe. Ga op onze website na welke molens toegankelijk zijn en waar kinderen meer dan welkom zijn!

Crowdfunding

Het Molenfonds biedt ook ondersteuning bij het werven van geld bij particulieren en bedrijven. Via het platform voor crowdfunding kan een wervingsactie gemakkelijk opgezet worden. Het Molenfonds biedt naast het digitale betaalsysteem ook hulp bij communicatie en PR van de actie. In tegenstelling tot bij andere crowdfundplatforms blijft er bij het Molenfonds niks aan de strijkstok hangen en gaan alle donaties direct naar de molen.

Regeling Stimulering Molenmakersleerlingen

De regeling Stimulering Molenmakersleerlingen is tot stand gekomen in een samenwerking tussen het Cultuurfonds, de Nederlandse Vereniging van Molenmakers en De Hollandsche Molen. Het doel van de regeling Stimulering Molenmakersleerlingen is het aantal leerlingen bij molenmakers te bevorderen door aan deze molenmakersbedrijven een tegemoetkoming in de kosten te bieden.

Criteria 

Molentoekomst

Op verschillende plekken binnen het molenveld zijn er zorgen over de toestand van sommige molenroeden. De afgelopen jaren zijn er namelijk bij een aantal traditionele windmolens in Nederland onverwacht roeden gebroken. Gelukkig was er slechts materiële schade en deden zich geen persoonlijke ongevallen voor. Niettemin kwam uit deze en eerdere ongevallen naar voren dat er een grote urgentie is om molenroeden aan een nader onderzoek te onderwerpen. Voor moleneigenaren is het immers van groot belang goed inzicht te hebben in de staat van het wiekenkruis van ‘hun’ molen(s), gelet op de veiligheid van molenaars en bezoekers. Deze problematiek moest daarom goed worden onderzocht en duidelijk in beeld gebracht worden.

Dit heeft geleid tot het besluit van De Hollandsche Molen om in overleg met de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed en in nauwe samenwerking met het molenveld onderzoek te doen naar molenroeden en de oorzaken van roedebreuken. De aanvullende financiering van het project was mogelijk door een subsidie van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, het Molenfonds en Het Gilde van Vrijwillige Molenaars. De resultaten van het onderzoek met conclusies en aanbevelingen zijn verwerkt in het rapport ‘Roeden onder controle’.

Het rapport is bedoeld voor alle direct betrokkenen bij fabricage, inspectie, behoud en indien noodzakelijk vervanging van molenroeden. Op basis van dit onderzoek en na publicatie van dit rapport wordt een risico-inventarisatie-instrument voor bestaande molenroeden ontwikkeld (de zogenaamde RoeRie) waarin kennis over dit complexe onderwerp wordt samengebracht. Met dit hulpmiddel kan een moleneigenaar de risico’s in kaart brengen rond de roeden van zijn molen(s) en desgewenst actie ondernemen. Dat laatste is nadrukkelijk de verantwoordelijkheid van de eigenaar, De Hollandsche Molen bepaalt immers niet welke roede eventueel op welke termijn vervangen moet worden. Als sluitstuk van het roedeproject wordt tenslotte gestreefd naar een uniforme Uitvoeringsrichtlijn onder auspiciën van de Stichting ERM.

Meer weten?

Inmiddels hebben er naar aanleiding van het roedeonderzoek twee webinars plaatsgevonden:

Het Ambachtelijk Korenmolenaars Gilde (AKG), het Gilde van Molenaars (GVM), het Gild Fryske Mounders (GFM) en De Hollandsche Molen (DHM) hebben de handen ineengeslagen om de veiligheid op de Nederlandse molens te bevorderen. Dit heeft onder meer geresulteerd in de Risico Inventarisatie & Evaluatie voor molens, samengebracht in de Veiligheidsmap of het OndersteuningsTeam Calamiteiten.

Het belang van veiligheid op molens

Molens zijn werktuigen uit het verleden. Er is eeuwenlang aan ontwikkeld en bijgeschaafd om zoveel mogelijk profijt te hebben van wind- en waterkracht. Het zijn prachtige voorbeelden van de techniek en bouwkunst van onze voorouders. Molens zijn gebouwd met de kennis en kunde die destijds voorhanden was in een tijd dat veiligheid een minder belangrijke rol speelde dan tegenwoordig. We moeten ons er daarom bewust van zijn dat ze niet zijn ontworpen met het idee dat ze vooral veilig dienen te zijn voor de gebruiker. Bovendien worden molens tegenwoordig vaak anders benut dan vroeger, nu ze vooral als cultuurhistorisch erfgoed in stand worden gehouden in plaats van alleen als werktuig.

Omdat een molen veel draaiende en uitstekende onderdelen bevat, schuilt hierin gevaar. Daarom is het belangrijk om op het gebied van veiligheid maatregelen te treffen in de molen en afspraken te maken met de regelmatige gebruikers van het bouwwerk. Risico’s en gevaren moeten worden onderkend en hierop moet worden geanticipeerd door de moleneigenaar, de molenaar en alle andere betrokkenen die bekend zijn met de molen. Om te voorkomen dat het verblijf in de molen uitloopt op letsel of schade.

Toolkit Veiligheid

Molens zijn historische werktuigen en het betreden hiervan brengt risico’s met zich mee. Veiligheid op molens is heel belangrijk, zowel voor de bezoeker als de molenaar. Om de veiligheid zo goed mogelijk te regelen, hebben De Hollandsche Molen, Het Gilde van Molenaars, Het Gild Fryske Mounders en het Ambachtelijk Korenmolenaars Gilde een aantal plannen en richtlijnen opgesteld die eigenaren, molenaars en andere vrijwilligers helpen de veiligheid op hun molen zo goed mogelijk te maken. Ze zijn hieronder te vinden.

Steenkraan

De steenkraan is het hijswerktuig om op de korenmolen de maalstenen van elkaar te halen. Dit is noodzakelijk om onderhoud te kunnen verrichten aan het loopvlak van de stenen. Gezien het gewicht van de steen en het gebruik van een historisch hijswerktuig is het noodzakelijk dat we voorzichtig te werk gaan.

Toch hebben we in het recente verleden niet kunnen voorkomen dat er voorvallen hebben plaatsgevonden rondom het werken met de steenkraan. De Hollandsche Molen, Het Gilde van Molenaars, Gild Fryske Mounders en het Ambachtelijk Korenmolenaars Gilde hebben gezocht naar een manier om de veiligheid rondom de steenkraan te vergroten. In de Checklist Steenkraan bieden we op een overzichtelijke manier inzicht in veiligheidsaspecten rondom dit voor molens belangrijke hijswerktuig.

De checklist is bedoeld voor de korenmolenaars en de moleneigenaren van molens die zijn uitgerust met een steenkraan. Iedereen heeft een taak en verantwoordelijkheid. Behalve de technische check geeft dit document controlepunten voorafgaand aan het werken met de steenkraan. Vragen over de vaardigheid van de molenaar of het ontoegankelijk maken van de molen tijdens het hijsen zijn daar voorbeelden van. Gebleken is dat meer dan eens de schroefdraad van de spindel en moer versleten is. Het bezwijken van de schroefdraad brengt grote veiligheidsrisico’s met zich mee. Controleer daarom de speling in de spindelmoer bovenop de kraan.

De checklist goed bruikbaar op A4-formaat is. Ideaal tweezijdig af te drukken om vervolgens op de korenmolen te bewaren en te raadplegen. Een handige plek kan bijvoorbeeld zijn de RI&E-map of in de buurt van de steenkraan. Het document is ook altijd digitaal toegankelijk via deze website.

Heeft u ervaringen met het werken met de steenkraan, voorbeelden van gebreken of mist u zaken in deze checklist? Laat het ons weten via dhm@molens.nl

Incidentenregistratie

Hoewel in de opleiding tot molenaar veiligheid een van de speerpunten is en we binnen de sector voortdurend werken aan veiligheid, gebeuren er nog steeds ongevallen en incidenten op molens. Dit is op zich niet vreemd, want aan werken in een molen zijn nu eenmaal risico’s verbonden en een ongelukje is snel gebeurd. Echter een ongeval is altijd ingrijpend en had voorkomen moeten worden. Omdat het vaak gaat om een aantal toevalligheden en onverwachte zaken, is geen ongeval gelijk. Toch zijn er wel regelmatig terugkerende patronen in de fouten te ontwaren die heel leerzaam kunnen zijn voor andere molenaars of moleneigenaren. Daarom is er een meldpunt voor incidenten en (bijna) ongevallen waarbij we hopen dat iedereen die met een molen te maken heeft dergelijke voorvallen wil melden. Dit is niet om te veroordelen, maar nadrukkelijk om ervan te leren.

Alle meldingen worden vertrouwelijk behandeld door de veiligheidscoördinator, de betrokken veiligheidscoaches en de voorzitters van het Gilde van Molenaars, De Hollandsche Molen, Ambachtelijk Korenmolenaars Gilde en de Fryske Mounders. Periodiek worden de meldingen besproken in de Werkgroep Veiligheid. Een geanonimiseerd overzicht van de meldingen wordt geplaatst op een besloten deel van de website van het Gilde van Molenaars.

Meldingen kun je doen door onderstaand formulier in te vullen en door te sturen naar veiligheid@gildevanmolenaars.nl. Een mailtje naar dit adres met een beschrijving van het voorval en eventueel een fotootje mag natuurlijk ook.

Vuurwerkverbod en vuurwerkvrije zone

In Nederland is het nog altijd gebruik dat er vuurwerk wordt afgestoken tijdens de jaarwisseling. Ook in de periode voor oud & nieuw is er al vuurwerk zichtbaar en hoorbaar. Maar vooral tijdens de jaarwisseling kan vuurwerk een enorm schouwspel zijn.

De opvattingen over deze traditie lopen de laatste jaren steeds meer uiteen. Verschillende Nederlandse gemeentes introduceren een gedeeltelijk vuurwerkverbod of vuurwerkvrije zone. We weten dat er niet alleen menselijke slachtoffers te betreuren zijn, maar dat er ook (rijks)monumenten worden beschadigd raken. Elk jaar wordt voor vele miljoenen euro’s schade aan (woon)huizen, auto’s en monumenten aangericht. In het verleden zijn ook molens in brand geraakt waarbij monumentale waarde en dus het cultureel erfgoed van Nederland beschadigd raakte. Het herstel kan vaak alleen dankzij veel publiek geld plaatsvinden; het verlies van een molen treft molenaars, omwonenden en andere betrokkenen hard.

Voorbeeldbrief vuurwerkvrije zone

Vuurwerkvrije zones

Vuurwerk vormt een groot gevaar voor met name rietgedekte bouwwerken zoals molens. Het gevaar bestaat overigens niet alleen uit vuurwerk, ook wensballonnen en lichtkogels zijn erg brandgevaarlijk. Om moleneigenaren te stimuleren om zo’n zone in te (laten) stellen rond hun molen is er na een vooronderzoek een handleiding ontwikkeld over hoe eigenaren een vuurwerkvrije zone kunnen (laten) instellen. Ook zijn er voorbeeldbrieven geschreven die voor moleneigenaren als handvatten kunnen dienen bij het aanschrijven van gemeenten.

Veiligheidscoaches

Voor hulp en ondersteuning bij het uitvoeren van de RI&E of gerichte veiligheidsvraagstukken op de molen, kunt u contact opnemen met de veiligheidscoach bij u in de regio.

De veiligheidscoaches worden afgevaardigd door Het Gilde van Molenaars en de actuele adressenlijst is hier te vinden. De veiligheidscoaches zijn op de hoogte van de laatste ontwikkelingen op het gebied van veiligheid op de molen en ze komen jaarlijks bijeen om onderling ervaringen uit te wisselen en voor kennisvermeerdering. Ook kunnen zij de molen en de specifieke risico’s die hier van toepassing zijn op waarde schatten. Iedereen die op een molen met veiligheid bezig is, kan kosteloos hun hulp inschakelen.

Risico Inventarisatie en Evaluatie

De Risico Inventarisatie en Evaluatie voor molens (RI&E) is het ideale hulpmiddel om de risico’s op het gebied van veiligheid, gezondheid en welzijn in de molen systematisch in kaart te brengen. Vervolgens kan er op efficiënte wijze een plan van aanpak opgesteld worden om de molen veiliger te maken. Wanneer de maatregelen uit het plan zijn uitgevoerd en alle gemaakte afspraken eens per jaar nagelopen worden en op papier zijn vastgelegd, is er een omgeving gecreëerd waarbij veiligheid op een hoger plan is gebracht en zijn de risico’s zoveel mogelijk beperkt. Mocht er dan onverhoopt iets misgaan, dan kan de eigenaar, de eindverantwoordelijke als het gaat om de veiligheid op de molen, aantonen dat hij of zij zijn of haar verantwoordelijkheid heeft genomen en er alles aan heeft gedaan wat binnen zijn of haar mogelijkheden behoort.

De RI&E geldt voor alle mensen die zich op of direct rondom een molen bevinden. Deze heeft dus betrekking op eigenaren, molenaars, molenmakers, bezoekers, molenwachters en onderhoud – en inspecterende organisaties. De RI&E geeft moleneigenaren een stevig handvat om het veiligheidsbeleid op hun molen vorm te geven.

De RI&E voor molens is samengebracht in een hieronder te downloaden bestand, waarvan de inhoud in 2023 volledig is aangepast aan de nieuwste inzichten. Dit heeft geleid tot de hernieuwde erkenning als veiligheidsinstrument voor de molenbranche. Het bestand is ook goed printbaar, waardoor het met de betrokkenen op de molens ingevuld kan worden.

Vragen of opmerkingen die kunnen helpen bij het verbeteren de RI&E? Laat het ons weten! De RI&E voor molens is niet alleen voor maar ook door de molenbranche opgesteld. Gezamenlijk zijn we verantwoordelijk voor het op peil en efficiënt houden van de RI&E.

Ondersteuningsteam Calamiteiten

De Hollandsche Molen biedt in samenwerking met het Gilde van Molenaars ondersteuning aan moleneigenaren, molenaars en vrijwilligers als er zich een grote calamiteit bij een molen heeft voorgedaan. Onder een grote calamiteit wordt verstaan grote materiële schade, zoals een uitslaande brand of het afbreken van een wiekenkruis, maar ook ernstig letsel aan personen of een dodelijk ongeval. Bij dergelijke voorvallen kan je te maken krijgen met veel emotie die om nazorg vraagt, juridische procedures, verzekeringskwesties en andere financiële perikelen, materiële vraagstukken en woordvoering naar jouw omgeving.

Het Ondersteuningsteam onder leiding van Rien Eykelenboom kan jou adviseren, met raad en daad ter zijde staan en eventueel doorverwijzen naar andere deskundige personen of instanties die je verder kunnen helpen. Mocht onverhoopt bij molenorganisaties zoiets gebeuren, dan kan je contact opnemen met De Hollandsche Molen (020 - 623 87 03, 06 - 41 79 96 66 of dhm@molens.nl). Maar het kan ook dat vanuit De Hollandsche Molen, Het Gilde van Molenaars of het Ondersteuningsteam met jou contact wordt gezocht naar aanleiding van berichten in de media, om samen te bekijken of ondersteuning gewenst is. Hierbij vindt je een hand-out met meer informatie en een drietal checklists die je kunnen helpen jouw organisatie te stroomlijnen in geval van een grote calamiteit.

Vrijwilligers zijn essentieel voor het molenbehoud. Molenaars, gidsen, bestuursleden en nog vele andere mensen dragen – onbetaald – belangrijk bij aan een succesvol molenbehoud. Taken worden echter zwaarder, verantwoordelijkheden nemen toe. De Hollandsche Molen wil vrijwilligers ondersteunen en faciliteren.

Opleiding en examinering

De examencommissie van De Hollandsche Molen is belast met het afnemen van examens voor vrijwillige molenaar. Het Gilde van Molenaars verzorgt de opleiding voor vrijwillige molenaar en De Hollandsche Molen is verantwoordelijk voor de examinering.  De examencommissie examineert binnen de regels van het examenreglement.

Examen
Een examen wordt afgenomen door drie examinatoren, de notulist die daarbij aanwezig is noteert de vragen en antwoorden. Als een kandidaat afgewezen wordt maakt de notulist een verslag van het examen dat de kandidaat krijgt toegestuurd.

Verder kan er een aspirant examinator of aspirant notulist bij een examen aanwezig zijn welke ook een deel van het examen tot zijn of haar rekening kan nemen.

Een examen kan op verzoek van de kandidaat bijgewoond worden door zijn of haar instructeur. Daarnaast kunnen instructeurs, toelatingsexaminatoren  en (afdelings)bestuursleden van het Gilde van Molenaars een examen bijwonen indien de kandidaat daar geen bezwaar tegen heeft.

Exameneisen
Er worden examens afgenomen voor zowel de windmolen als voor de watermolen, volgens de vastgestelde exameneisen voor windmolens en de exameneisen voor watermolens.

Examenschema
Er wordt tweemaal per jaar geëxamineerd volgens onderstaand schema.

Kandidaten voor het landelijk examen worden opgegeven door het afdelingsbestuur van het Gilde van Molenaars van de afdeling van de betreffende kandidaat.

Kandidaat
De kandidaat ontvangt een uitnodiging voor het examen met daarbij informatie over de gang van zaken tijdens het examen op de windmolen of de watermolen.  De kandidaat krijgt de gelegenheid om minimaal vier weken met de examenmolen te oefenen.
Tevens wordt aangegeven hoe het examengeld van € 125,- kan worden voldaan.

Getuigschrift
Het Getuigschrift Molenaar wordt uitgereikt tijdens de jaarlijkse Algemene Vergadering van De Hollandsche Molen. De geslaagden van het voorgaande jaar krijgen daarvoor een uitnodiging.

Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed
Het opleiden en examineren van molenaars wordt financieel mogelijk gemaakt door een bijdrage van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed.

Molenaarsovereenkomst

Om de verhouding tussen de vrijwillige molenaar en de eigenaar goed te regelen is door De Hollandsche Molen in samenwerking met Het Gilde van Molenaars een overeenkomst opgesteld. We raden iedere molenaar en eigenaar aan dit contract te gebruiken. De Hollandsche Molen kan het contract mede ondertekenen; de vereniging doet dat wanneer het model overeenkomst ongewijzigd wordt gebruikt. Heeft u vragen naar aanleiding van het model molenaarsovereenkomst, dan kunt u contact met ons opnemen.

Gedragsregels kinderen en jeugd

Op de molen zijn met regelmaat jonge kinderen en jeugd (tot 18 jaar) aanwezig, zowel als bezoeker als vrijwilliger. Met name de laatste groep is frequent (soms wekelijks) aanwezig en zonder (ouderlijke) begeleiding. Dit vraagt een extra verantwoordelijkheid van de aanwezige volwassen vrijwilligers op de molen. Denk hierbij in eerste instantie aan de veiligheid van de kinderen en jeugd maar ook omgangsvormen. De Hollandsche Molen, Het Gilde van Molenaars, ’t Gild Fryske Mounders en het Ambachtelijk Korenmolenaarsgilde vinden het verstandig om gedragsregels op te stellen hoe om te gaan met kinderen en jeugdigen op de molen, met name als zij zich als vrijwilliger aan de molen willen verbinden. Hiertoe zijn gedragsregels opgesteld en is een overeenkomst tussen molenaar/instructeur en een jeugdige.