Aeolus te Farmsum

Aeolus

Farmsum, Groningen

Nationale Molendag 2024
Zaterdag 11-5
van
10:00:00
tot
16:30:00
Rondleiding
Nationale Molendag 2024
Niet open

Over Aeolus

De molen Aeolus werd in 1811 (of  mogelijk iets daarvoor) gebouwd als koren- en pelmolen voor H.W. Dijken. Deze werd opgevolgd door Eefke Jans Nieland, gehuwd met Cornelis Jans Borst. Deze was hier tot 1829 nog mulder.
Na 1829 was de molen in handen van drie generaties Van Delden: tot 1844 Folkert Edzes, tot 1876 Jacobus en tot 1896 F. van Delden. Daarna was Pieter Begeman eigenaar. Hij verkocht in 1919 de molen aan de broers Geert en Pieter Koning.

De gebroeders Koning lieten in 1933 een grote herstelbeurt uitvoeren: molenmaker Harm Wiertsema uit Scheemda vernieuwde vrijwel de gehele kap, stak een tweedehands ijzeren bovenas (tot dan toe was die steeds van hout geweest) en voorzag beide roeden van zelfzwichting.

De opleving duurde niet bijzonder lang: de molen raakte in 1945 als gevolg van de oorlog beschadigd (tot op het allerlaatst - de rest van Nederland was al bevrijd - werd rondom Delfzijl nog zwaar gevochten) en kwam niet meer op windkracht in bedrijf.

Pogingen van mw. Van der Veen - Dijk om in de jaren '60 de molen tot restaurant te verbouwen sneuvelden op geldgebrek. De aannemer die in 1964 begonnen was met herstel, liet in 1968 beslag op de molen leggen, omdat er nog niets betaald was. Ook is de nieuwe stelling, die molenmaker Bremer klaar had liggen, om die reden nooit aangebracht.

Oud-eigenaar Geert Koning kocht zijn voormalige bezit terug, nadat de molen op gerechtelijk bevel moest worden verkocht, maar ook hij kon, ondanks alle goede bedoelingen, geen potten meer breken: in 1968 werden wiekenkruis en staart verwijderd, omdat die inmiddels in te slechte staat waren geraakt; de stelling was op dat moment al jaren verdwenen. Ondertussen had de molen ook inwendig een aderlating ondergaan: beide pelstenen waren verwijderd ten gunste van 'De Jonge Hendrik' te Den Andel, waar de oude stenen helemaal 'op' waren.
Inmiddels was de gemeente Delfzijl eigenaar geworden.

Tot 1974 stond de molen in het dorp ten zuiden van de oude zeesluis van het Eemskanaal. De omgeving daar was inmiddels door industrialisatie sterk veranderd en verlelijkt en feitelijk was de situatie onhoudbaar geworden: aanleiding om de molen te verplaatsen.
De nieuwe locatie werd het terrein van de Borgshof, op de hoek van de Molenstraat en Hoogelandsterweg. Daar werd een nieuw stenen onderachtkant gebouwd; intussen werden achtkant en kap op de grond gerestaureerd.

Op 1 september 1976 ging het tijdens de opbouw volstrekt mis: de kraan, bezig met het plaatsen van het bovenachtkant op de onderbouw, begaf het, waarna dit achtkant op de grond te pletter stortte. Er vielen geen zwaargewonden, maar de schade was enorm en de restauratie liep uiteraard grote vertraging op.

Er is vervolgens een geheel nieuw achtkant gemaakt. Dat werd, ongebruikelijk voor Groningen, van eiken. Nadat dit achtkant geplaatst was, volgden kap en wiekenkruis snel.
Op 12 augustus 1978 werd de molen officieel in gebruik genomen en een gedenksteen ingemetseld.

Van reconstructie van het pelwerk werd bij deze herbouw afgezien. Ook keerde er geen vorm van zelfzwichting terug: de molen kreeg weer Oud-Hollandse ophekking met zeilen.
Het blijft al met al een opmerkelijke molen met een jonge onderbouw en achtkant en daarop een duidelijk oudere kap.

Het halslager is van gietijzer, in de baan voorzien van een laagje babbits.

 

Bouwjaar
1811
Functie
Molenaar
Bert Peihak
Telefoon
06-21646580
E-mailadres
Aandrijving
Adres
Borgshof 24
9936 CS Farmsum
Groningen
Open op afspraak
Ja
Open voor publiek
Ja
Openingstijden
Donderdag 13.00 - 16:30 uur, als de blauwe wimpel uithangt.
Extra informatie schoolbezoek

Scholen en groepen op afspraak. 

Schoolbezoek mogelijk
Ja

Word Molenvriend

Nederland zonder molens is ondenkbaar. Maar om deze monumentale iconen te laten draaien en malen is geld en aandacht nodig.

of abonneer je op onze nieuwsbrief!
 

Meer over deze molen

Aeolus te Farmsum

Locatie

Bezoekadres
Borgshof 24
Gemeente
Eemsdelta
Plaats
Farmsum
Postcode
9936 CS
Plaats (postadres)
Farmsum
Provincie
Rijksdriehoek: X
257790
Rijksdriehoek: Y
593701
WGS84: N (breedtegraad)
53.319956436154
WGS84: E (lengtegraad)
6.9300448445664

Contact

Eigenaar
Gemeente Eemsdelta
E-mailadres
info@molenfarmsum.tk
Telefoon
06-21646580

Over de molen

Inrichting
Aandrijving
Overbrengingsverhouding
1 : 7,7

Registratienummers

DHM-databasenummer
1101
Rijksmonumentnummer
12318
Ten Bruggencatenummer
10225