De Vriendschap te Veenendaal

De Vriendschap

Veenendaal, Utrecht

Nationale Molendag 2024
zaterdag 11-5
van
10:00:00
tot
16:00:00
Rondleiding, Demonstraties door de molenaar
Nationale Molendag 2024
Niet open op zondag 12-5

Over De Vriendschap

Deze molen had als voorganger een standerdmolen genaamd Oude (of Stichtse) Molen op een locatie aan de huidige Molenstraat (de zgn. Molenpol) in Stichts Veenendaal, waar nu een molenmonument staat.
Waarschijnlijk is door schade aan deze molen en de oprukkende bebouwing van Stichts Veenendaal bij de toenmalige molenaar Wessel Klomp het idee ontstaan om in 1872 op de huidige locatie een nieuwe stellingmolen te laten bouwen.
In de houten bovenbouw zijn aanwijzingen te vinden dat het een voormalige koren-pelmolen betreft uit de regio Amsterdam. Er is ook wel verondersteld dat de molen is gebouwd met onderdelen van de in 1872 afgebroken papiermolen De IJver uit Wormerveer (bouwjaar 1781).
Bijzonder is de vierkante stenen onderbouw, hierin was lange tijd ook de molenaarswoning ondergebracht.

In 1891 verkocht Nicolaas Wolfswinkel, landbouwer te Amersfoort, de molen aan Jan Jacob van Eden. In 1898 verhuisde deze met zijn gezin vanuit de molen naar het naastliggende nieuwe molenaarshuis, waardoor er bedrijfsruimte beschikbaar kwam om aan de toegenomen vraag van maalproducten te kunnen voldoen. Jan Jacob kreeg in dat jaar van de gemeente Ede (Veenendaal viel destijds onder de provincie Gelderland) vergunning om onderin de molen een petroleummotor van 12 pk te plaatsen. Hierdoor kon nu ook in windstille perioden gemalen worden.

Op 16 november 1928, een week voordat hij ging trouwen, nam Gerrit van Eden de maalderij van zijn vader over voor ƒ 14.000,--. In 1933 liet hij het systeem Dekker aanbrengen; tevens kwam er een nieuw transportsysteem met jacobsladder. De vraag naar maalproducten bleef zodanig toenemen, dat in 1949 een hamermolen bijgeplaatst werd.

Tot 1952 bleef Van Eden gebruik maken van de wind. Toen moesten echter, om de concurrentie de baas te blijven, grote investeringen worden gedaan en dat ging ten koste van de windmolen: in 1957 werd het maalwerk uitgebroken; de plaats daarvan werd ingenomen door dertien silo's en naast de molen verrezen enige bedrijfsgebouwen.
In 1967 werden wiekenkruis en bovenas verwijderd, de stelling was toen al weg. Het rietdek op romp en kap werd vervangen door aluminium plaatwerk. Tevens torenden nu de verhoogde bedrijfsgebouwen boven de molenkap uit. Inmiddels had het bedrijf ook een nieuwe eigenaar: Gert van Eden had in 1960 zijn vader opgevolgd.
De bovenas van De Vriendschap ging niet verloren: die verhuisde naar De Toekomst te Hoeven; die molen werd toentertijd gerestaureerd en de askop daar vertoonde een scheur.

Begin jaren '90 was het voor Gert van Eden om diverse redenen niet meer verantwoord om nieuwe grote investeringen in zijn maalbedrijf te doen: hij verkocht zijn zaak met klantenkring en apparatuur aan E.J. Bos te Ederveen. Na de verkoop lanceerde Van Eden het idee om de molen te rehabiliteren en in maalvaardige toestand terug te brengen.
Na verkoop van het terrein en bebouwing aan de gemeente kon de herbouw van de molen een aanvang nemen. In 1995 werd een geheel maalvaardige molen opgeleverd. De vroegere eigenaar van het maalbedrijf trad naar voren als vrijwillig molenaar en ging ook met windkracht meel voor veevoer malen.

Bij de molen zijn twee stortputten aanwezig en deze zijn nog steeds operationeel: het te malen graan kan daarin worden gestort en vervolgens via de jacobsladder naar de stenen worden getransporteerd.

In december 2019 verkocht de gemeente Veenendaal deze molen aan vastgoedonderneming Ingenious Tomorrow B.V. te Ede, onder de uitdrukkelijke voorwaarde dat de molen maalvaardig en te bezichtigen zou blijven en de dagbesteding, die in het bijgebouw van de molen is ondergebracht, gehandhaafd zou blijven. Inmiddels is in de directe nabijheid van de molen ook een kinderopvang ondergebracht.

 

Bouwjaar
1872
Functie
Molenaar
Gert van Eden / Peter Tijssen / Henk Chevalking / Erik Dokter
Telefoon
06-28367928
Aandrijving
Adres
Nieuweweg 109
3905 LJ Veenendaal
Utrecht
Open op afspraak
Ja
Open voor publiek
Ja
Openingstijden
Molen: woensdag en vrijdag 13:00 - 16:30 uur en zaterdag 10:00 - 16:30 uur. Daarnaast ook open op andere momenten wanneer de wieken draaien of op afspraak.;
Molenwinkel: woensdag en vrijdag 13:00 - 16:30 uur en zaterdag 10:00 - 16:30 uur. 
Extra informatie schoolbezoek

Er is een speciaal programma voor scholen. 

Schoolbezoek mogelijk
Ja

Word Molenvriend

Nederland zonder molens is ondenkbaar. Maar om deze monumentale iconen te laten draaien en malen is geld en aandacht nodig.

of abonneer je op onze nieuwsbrief!
 

Meer over deze molen

De Vriendschap te Veenendaal

Locatie

Bezoekadres
Nieuweweg 109
Gemeente
Veenendaal
Plaats
Veenendaal
Postcode
3905 LJ
Plaats (postadres)
Veenendaal
Provincie
Rijksdriehoek: X
166327
Rijksdriehoek: Y
449551
WGS84: N (breedtegraad)
52.03418
WGS84: E (lengtegraad)
5.55228

Contact

Eigenaar
Ingenious Tomorrow Ede
E-mailadres
petertijssen1@ziggo.nl
Telefoon
06-28367928

Over de molen

Inrichting
Aandrijving
Overbrengingsverhouding
1 :5,86
Specificaties
2 koppels 16er kunststenen;
Luiwerk: sleepluiwerk met luitafel en haak

Registratienummers

DHM-databasenummer
436
Rijksmonumentnummer
511611
Ten Bruggencatenummer
00758