Janzona te Budel

Janzona

Budel, Noord-Brabant

Nationale Molendag 2024
zaterdag 11-5
van
10:00:00
tot
16:00:00
Rondleiding, Expositie, Demonstraties door de molenaar
Nationale Molendag 2024
zondag 12-5
van
10:00:00
tot
16:00:00
Rondleiding, Expositie, Demonstraties door de molenaar

Over Janzona

Op de plaats waar deze molen staat hebben eerder molens gestaan: alle zijn verbrand. 
De jongste voorganger van de huidige molen verbrandde in 1937; deze stond daar pas sinds 1921 maar had een respectabel verleden: het achtkant was afkomstig van de bekende oliemolen 'De Poelsnip' te Zaandam.

In 1937 had men dus opnieuw een molen nodig. Molenhandelaar Chris van Bussel kocht de in 1934 onttakelde molen van Peters te Venlo aan, liet die door Adriaens afbreken en te Budel herbouwen. Daar kreeg de molen een stenen onderbouw, omringd door een achtkante gemetselde ruimte. Het dak daarvan diende als een soort stelling. Op 15 maart 1937 begon men met het metselwerk, op 18 september dat jaar werd de molen onder grote belangstelling feestelijk in bedrijf gesteld met de naam 'Janzona'. 
Het feit dat deze molen als een beltmolen wordt geklassificeerd is eigenlijk vreemd: de molen heeft in 1937 niets van een aarden berg gekregen maar is bewust anders gebouwd.

Het eiken achtkant is geplaatst op een in 1937 gebouwde onderbouw, waarvan de binnenring is gemetseld op de oude veldmuren van de Poelsnip. Het achtkant heeft geen ondertafelment.
Waarschijnlijk zijn er pas sinds de herbouw in Budel uitbrekers in de vorm van driehoekige houten klossen, verder is het achtkant strak van lijn en kent slechts twee bintlagen. De veldregels zijn vrij zwaar en stroken niet met de hoogte van de bintlagen. De veldkruisen zijn bevestigd in de einden van de veldregels, tegen de achtkantstijlen. Het achtkant heeft blokkeels. De korbelen sluiten op de achtkantstijlen aan met een schuine borst. De molen vertoont aldus veel overeenkomsten met de molen van Donsbrüggen (bij Kleve) in Duitsland.
De voeghouten zijn deels uitgehakt om het grote bovenwiel in de kap te laten passen. Dat wiel zelf is afkomstig van een molen te Oss. Ook opmerkelijk: de luitafel draait bóven de vloer van de hoge kapzolder. 
Zeer karakteristiek is de bedekking met icopal: een rode dakbedekking; in de jaren '30 vaker toegepast, zeker door Chris van Bussel, maar thans niet vaak meer te zien.

Een groot succes werd de Janzona na 1937 evenwel niet: de overbrenging van het in verhouding enorme bovenwiel, in combinatie met de vrij kleine vlucht én de Van Busselneuzen, leverde een lastig te bemalen molen op en als gevolg werd nogal vaak de motor gebruikt. De vlucht in Venlo was, hoewel oorspronkelijk anders, ook aanmerkelijk groter dan in Budel. 
De molen draaide desondanks regelmatig tot 1946. Toen heeft men één koppel stenen uitgebroken, om plaats te maken voor een moderne elektrische hamermolen, een maal- en menginrichting voor de mengvoeders en een elevator. Als gevolg kwam het gebruik van de windmolen op een steeds lager pitje te staan.
In 1960 kreeg de molen nog een kleine opknapbeurt (door Adriaens), waarbij o.a. de bekleding van de molen werd vernieuwd en schilderwerk werd uitgevoerd.

Voor 1979 was een restauratie gepland, maar door het (veel te vroege) overlijden van toenmalig eigenaar A. Janssen werd die een jaar uitgesteld. In dat jaar voerde de firma Beyk een grondige restauratie uit: drie achtkantstijlen aangescherfd, een aantal veldkruisen en -regels vernieuwd, een gedeelte van de beplanking en de vloeren, ramen en deuren, dakleer en het gehele wiekenkruis. Verder nog een nieuwe lange spruit, staartbalk, kruibok en windpeluw. Beide roeden werden met één hek verlengd, vermoedelijk waren zij eerder iets te kort ingemeten. Los hiervan werd de elektrische maalinrichting weer uitgebroken.

In 1989 kreeg de binnenroede fokken. In 1999 werden korte schoren en korte spruit vervangen; in 2003 gebeurde dat met de windpeluw. In juni 2010 werd de complete staart vernieuwd, waarna een grote schilderbeurt volgde. In de zomer van 2011 volgde de ophekking, fokken, wiggen en keerklossen van de binnenroede. In maart 2012 nam men de de buitenroede onder handen: ca. 10 nieuwe hekkens, wat kluften en voorzoom aan één end en één windbord vernieuwd. 
In april 2012 werd de Icopal-bekleding op de kap geheel vervangen. In augustus van dat jaar werd begonnen met de vervanging van de bekleding op het achtkant.
In april 2015 is de binnenroede gerepareerd (door er platen op te lassen), het bovenwiel recht gehangen, aslagers gecorrigeerd en de koning vastgezet. Inmiddels heeft de eigenaar de zoldervloeren deels vernieuwd en de muren op de begane grond gewit.

Anno 2023 maalt men nog op windkracht voor enige klanten. In de stenen molenbelt zijn inmiddels een gezellig zitje en een klein museum gerealiseerd. Het winkelpand naast de molen biedt sinds kort onderdak aan een slijterij (gespecialiseerd in whisky) die proeverijen, juist onder en bij de molen, wil gaan organiseren. 

Bouwjaar
1937
Functie
Molenaar
Peter Janssen / Jan Theunissen
Telefoon
06-10502129
Aandrijving
Adres
Grootschoterweg 17
6023 AN Budel
Noord-Brabant
Open op afspraak
Ja
Open voor publiek
Ja
Openingstijden
Oneven weken: zaterdag 10.00 - 16.00 uur; even weken: woensdag 13.30 - 16.00 uur en verder op afspraak.
Schoolbezoek mogelijk
Nee

Word Molenvriend

Nederland zonder molens is ondenkbaar. Maar om deze monumentale iconen te laten draaien en malen is geld en aandacht nodig.

of abonneer je op onze nieuwsbrief!
 

Meer over deze molen

Janzona te Budel

Locatie

Bezoekadres
Grootschoterweg 17
Gemeente
Cranendonck
Plaats
Budel
Postcode
6023 AN
Plaats (postadres)
Budel-Schoot
Provincie
Rijksdriehoek: X
167771
Rijksdriehoek: Y
363338
WGS84: N (breedtegraad)
51.25923
WGS84: E (lengtegraad)
5.57016

Contact

Eigenaar
P.G.A. Janssen
E-mailadres
pga.janssenmolen@gmail.com
Telefoon
06-10502129

Over de molen

Inrichting
Aandrijving
Overbrengingsverhouding
1 : 6,2
Specificaties
1 koppel 16er kunststenen;
Luiwerk: sleepluiwerk

Registratienummers

DHM-databasenummer
692
Rijksmonumentnummer
11261
Ten Bruggencatenummer
06396