Oranjemolen te Vlissingen

Oranjemolen

Vlissingen, Zeeland

Over Oranjemolen

Deze molen, die in 1699 al werd vermeld als De Oranjestam, is oorspronkelijk een pelmolen geweest en als enige overgebleven van de 23 stadsmolens van Vlissingen. Tot 1738 was het stadsbestuur eigenaar. Daarna waren dertien particulieren eigenaar, tot in 1968 de gemeente de molen kocht. Terugkocht, als het ware.

De molen heeft bij diverse gelegenheden te lijden gehad: bij de beschieting door de Engelse vloot in 1809 is er circa 2,5 m. boven de stelling een ijzeren kogel in de muur op de zuidwestkant terecht gekomen. Ook tijdens de Tweede Wereldoorlog werd de molen behoorlijk beschadigd. Een detail hierbij: de koperen meelschep, met daarin gegrift alle namen van de molenaars vanaf 1820, werd bij de bevrijding gestolen.

Leden van de familie Adriaanse hebben tussen 1874 en 1950 op windkracht graan gemalen. De maalinrichting omvatte tot de buitenbedrijfstelling in 1957 twee koppel 16der kunst- en tot 1953 ook een koppel 17der blauwe stenen. De buil op de eerste en tweede zolder en twee elevatoren van de begane grond tot de derde zolder werden door een 2 PK elektromotor aangedreven. Verder waren er een mengmachine en een walsenstoel op de begane grond.
In de aangebouwde machinekamer stond een 20 PK ruwoliemotor die via een tussendrijfwerk de machines kon aandrijven. In 1912 was de 8,5 m. lange koningspil vernieuwd.
Omdat de molen vroeger een pelmolen was, zijn de maalstenen hier op stellinghoogte aangebracht.

De romp onder de stelling is zwart geteerd. Boven de schuine stellingschoren is de molen van zuidoost over zuid tot west gepleisterd. De ingang van de molen lag vroeger op de begane grond, maar is later opgevuld in verband met verhogingen van het bolwerk. Het deurgat is er later ingehakt, waarbij de gemetselde ontlastingsboog ontbreekt. Door de niet uitwaterende bouw raakte het muurwerk van de romp vrij gemakkelijk in slechte staat. De stenen romp en andere delen van deze molen (zoals de roeden) hadden, vooral bij storm, sterk te lijden onder het geweld van de zee.

In 1971 werd de toen zeer vervallen molen compleet gerestaureerd, waarbij onder andere kap, kruiwerk, staart, ramen, deuren en balklagen van de vijf zolders, stelling en roeden werden vernieuwd. Het metselwerk moest grotendeels worden uitgehakt en opnieuw gevoegd. Bij de opvallend oranje rand onder de kuip is een rollaag met uittanding aangebracht.
Het bestaande koppel 16der kunststenen is toen uitgebreid met een blauw koppel, afkomstig van De Dankbaarheid te Middelharnis. Ook is toen, op de luizolder, het haspel voor het ophalen van de steenspillen weer aangebracht.

De molen werd rond 2000 wederom stilgezet wegens een omvangrijke restauratie: in 2001 vernieuwde de fa. Bresser van 't Wout te Waddinxveen de paalfundering: de molen werd toen tegelijkertijd twee meter omhooggevijzeld en rechtgezet op een nieuwe betonvloer.
Nadat Rijkswaterstaat vervolgens de zeewering had versterkt en verhoogd restaureerde de Middelburgse molenmaker Johan Hoefkens molen in 2002 verder: het metselwerk flink aangepakt, de koppels stenen en de kruivloer rechtgelegd (deze waren, als gevolg van het rechtzetten van de romp, juist scheef komen te liggen!). Vervolgens kreeg de molen een nieuwe kruivloer met rollen, kapbedekking, stelling, roeden en tot slot een schilderbeurt. Bepaalde delen, die in 1971 minder nauwkeurig waren hersteld, zoals het achterkeuvelens, zijn in oude staat gereconstrueerd. Op 12 september 2003 volgde de officiële ingebruikname. 
Ruim tien jaar later zijn alle koppels stenen wederom grondig nagekeken en afgesteld.

In de zomer van 2021 is de molen stilgezet: de bedekking van de kap werd  grondig nagekeken en waar nodig vernieuwd en daarna volgde een grote schilderbeurt. Die schilderbeurt gold niet beide roeden: bij doormetingen had men lasfouten geconstateerd en keurde de roeden vervolgens af. Niet lang daarna werden nieuwe roeden besteld. 
In september 2022 heeft men de oude roeden gestreken en op 18 oktober gingen de nieuwe erin. Op 27 oktober draaide de molen alweer bij krachtige wind. 

Bouwjaar
1699 of eerder
Functie
Molenaar
R.J. Frank / H. Willemsen
Telefoon
0118-467959
Aandrijving
Adres
Oranjedijk 7
4381 AV Vlissingen
Zeeland
Open op afspraak
Ja
Open voor publiek
Ja
Openingstijden
In de regel vrijdag 9.00 - 16.00 uur en op afspraak
Schoolbezoek mogelijk
Nee

Word Molenvriend

Nederland zonder molens is ondenkbaar. Maar om deze monumentale iconen te laten draaien en malen is geld en aandacht nodig.

of abonneer je op onze nieuwsbrief!
 

Meer over deze molen

Oranjemolen te Vlissingen

Locatie

Bezoekadres
Oranjedijk 7
Gemeente
Vlissingen
Plaats
Vlissingen
Postcode
4381 AV
Plaats (postadres)
Vlissingen
Provincie
Rijksdriehoek: X
29401
Rijksdriehoek: Y
385059
WGS84: N (breedtegraad)
51.44063
WGS84: E (lengtegraad)
3.5806

Contact

Eigenaar
Gemeente Vlissingen
Telefoon
0118-467959

Over de molen

Inrichting
Aandrijving
Overbrengingsverhouding
1 : 5,96 en 1 : 6,57
Specificaties
2 koppels 16er kunststenen;
Luiwerk: ?

Registratienummers

DHM-databasenummer
525
Rijksmonumentnummer
37834
Ten Bruggencatenummer
01665