De Couwenberg te Kaatsheuvel

De Couwenberg

Kaatsheuvel, Noord-Brabant

Nationale Molendag 2024
zaterdag 11-5
van
11:00:00
tot
04:00:00
Rondleiding
Nationale Molendag 2024
Niet open op zondag 12-5

Over De Couwenberg

Deze molen is in 1849-50 gebouwd door molenmaker Mommersteeg voor molenaar Couwenberg. De molen was ingericht met drie koppel maalstenen; op de maalzolder lag een koppel schorsstenen. De inrichting was te vergelijken met de molen van Hilvarenbeek met de aandrijving van de schorsstenen via een lang staakijzer.

Molenaar Couwenberg zag zijn molen op 2 september 1881 uitbranden, maar liet deze direct herbouwen. Het resultaat van de brand bleef in zoverre zichtbaar dat, toen in 1994/95 de stenen romp ingrijpend werd hersteld, diverse brandsporen tevoorschijn kwamen. Duidelijk werd toen, dat de vuurhaard vooral boven in de molen moet hebben gezeten.

De familie Couwenberg verkocht aan het eind van de 19e eeuw de molen aan Van den Bosch, een aangetrouwd familielid, later kwam hij in het bezit van de familie Krielaars.
In 1927 werd de molen aangekocht door de familie Robben. Deze was eerder eigenaar geweest van de in 1912 afgebrande standerdmolen op De Hill (een buurtschap dat inmiddels door Kaatsheuvel is opgeslokt).
Robben was een windmolenaar in hart en nieren. Ondanks de moeilijke tijd voor molens bleef hij zijn werktuig trouw. In 1944 werden Van Busselwieken aangebracht door molenmaker Bos uit Almkerk. Helaas heeft Robben hier maar weinig plezier van mogen beleven, want tijdens de bevrijding van Kaatsheuvel (oktober 1944) werd zijn molen door Engelsen bestookt, omdat het vermoeden was dat de Duitsers in de kap een uitkijkpost hadden. Ook sloeg in de nabijheid een V1 in, hetgeen nog meer schade opleverde.
Daarna heeft Robben diverse malen getracht geld bijeen te krijgen voor herstel, maar dat mocht niet lukken. In 1950 werd de molen daarom onttakeld. Molenmaker Bos verrichtte dit ondankbare karwei: zes jaar daarvoor had hij de molen nog helemaal opgeknapt.

In de onttakelde molenromp is daarna tot 1994 gemalen met de 50 PK Ruston dieselmotor. In dat laatste jaar was de molen aangekocht door Berry Wijten, eigenaar van een bouwbedrijf in het nabijgelegen De Moer.
Berry Wijten stond bepaald niet stil en had plannen om de molen geheel te rehabiliteren en met succes: met een aantal anderen lukte het hem om, nagenoeg in eigen tijd, de molen te restaureren. Die collega's waren overigens zeer goed bekend met molens: molenmaker Straver, Bram van de Wiel (van de fa. Bos) en Paul Groen.

Het herstel was omvangrijk: het metselwerk was inmiddels erg slecht en het nog aanwezige spoorwiel moest worden gekopieerd (het origineel was vrijwel 'opgegeten' door ongedierte). Het koppel maalstenen, bij de restauratie van 1944 nieuw aangebracht, kon nog wel worden gebruikt.
Al met al stond er, nadat de kap was geplaatst en de roeden waren gestoken en opgehekt, een zeer licht lopende en goed werkende molen die zonder meer een aanwinst bleek voor het toeristisch ingestelde dorp Kaatsheuvel. De Efteling bevindt zich op enige honderden meters. Om uit de hoge kosten te komen werd onderin de molen een restaurant ingericht. 
De antieke Ruston-diesel kan niet meer functioneren maar dient tegenwoordig als blikvanger. Het koppel stenen dat door deze motor werd aangedreven keerde niet terug, mede als gevolg van het vroege overlijden van Berrie Wijten en is later verkocht aan de gebr. Kees (van de Nooit Gedagt te Budel).

In 2016 verrichtte Arie Willem van der Wal groot onderhoud: korte spruit en staartbalk vervangen, waarbij de staart voorzien is van een muurrol en een kruibok. Het geheel, inclusief voor- en achterkeuvelens, uitgevoerd overeenkomstig de situatie van vóór 1950. Het kruien is verbeterd door onder de overring een stalen plaat aan te brengen.

Berrie Wijten, initiatiefnemer tot de herbouw, overleed in 2009, slechts 61 jaar oud. Zijn naam blijft evenwel - letterlijk - aan de molen verbonden, want die staat op de achterbaard vermeld.

 

Bouwjaar
1849
Functie
Molenaar
Sjef Robben / Wim Coppens
Telefoon
06-81931907 / 0416-530230
Aandrijving
Adres
Vaartstraat 102
5171 JG Kaatsheuvel
Noord-Brabant
Open op afspraak
Ja
Open voor publiek
Ja
Openingstijden
Donderdag 13.00 - 16.30 uur en op afspraak.;
;
Schoolbezoek mogelijk
Nee

Word Molenvriend

Nederland zonder molens is ondenkbaar. Maar om deze monumentale iconen te laten draaien en malen is geld en aandacht nodig.

of abonneer je op onze nieuwsbrief!
 

Meer over deze molen

De Couwenberg te Kaatsheuvel

Locatie

Bezoekadres
Vaartstraat 102
Gemeente
Loon op Zand
Plaats
Kaatsheuvel
Postcode
5171 JG
Plaats (postadres)
Kaatsheuvel
Provincie
Rijksdriehoek: X
131877
Rijksdriehoek: Y
408059
WGS84: N (breedtegraad)
51.66087
WGS84: E (lengtegraad)
5.05301

Contact

Eigenaar
Ben Mandemakers
Telefoon
06-81931907 / 0416-530230

Over de molen

Inrichting
Aandrijving
Overbrengingsverhouding
?
Specificaties
1 koppel 17er kunststenen

Registratienummers

DHM-databasenummer
722
Rijksmonumentnummer
527688
Ten Bruggencatenummer
00375