Buitenwegse Molen te Oud-Zuilen

Buitenwegse Molen

Oud-Zuilen, Utrecht

Nationale Molendag 2024
zaterdag 11-5
van
09:30:00
tot
16:00:00
Rondleiding
Nationale Molendag 2024
zondag 12-5
van
10:00:00
tot
16:00:00
Rondleiding

Over Buitenwegse Molen

Deze molen werd gebouwd in 1830 ter bemaling van de polder Buitenweg.

Ruim 100 jaar later, 1931, vond een zeer ingrijpende verbouwing plaats: de bovenas, toen nog steeds van hout, werd vervangen door een tweedehands gietijzeren exemplaar, er kwamen nieuwe geklonken roeden die meteen werden voorzien van het systeem Dekker.

Onder supervisie van A.J. Dekker werd ook het scheprad vervangen door een open schroefpomp en alle lagers maakten plaats voor moderne exemplaren. Zo maakte de halssteen plaats voor een door Dekker ontwikkeld rollager met aparte metalen kraag rond de hals. Dit zgn. Dekkerlager kende een wisselend succes: bij kleine molens, zoals deze, werkte dit doorgaans goed; bij grotere molens liep dit in de regel te snel heet. De zetels werden eveneens voorzien van kogellagers, zodat het kruien zeer gemakkelijk ging.

Bijzonder was de wijziging die het uiterlijk van deze wipmolen toen onderging: het bovenhuis, vanouds sober zwartgeteerd, werd uitbundig rood geverfd, ongetwijfeld ingegeven door de Rijnlandse molenmakers.

Het scheprad maakte anno 1931 dus plaats voor een schroefpomp en dat was te merken: het grote stalen drijfwiel bevindt zich (net) onder de vloer en zit rond de stalen koningspil. Een brede platte drijfriem loopt naar de buiten tegen de voet aangebouwde schroefpomp. Dit houdt tegenwoordig een probleem in: als men 'voor de prins' wil draaien (iets wat vroeger weinig of niet zal zijn gedaan) moest de riem worden afgenomen.

De molen heeft met alle verbeteringen onder invloed van Dekker omgetwijfeld behoorlijk gefunctioneerd. De molen bleef reservegemaal voor de polder en draaide zeer geregeld en maalde soms.

Helaas ging het op een bepaald moment goed mis: in de nacht van 15 maart 2016 raakte deze molen door brand zwaar beschadigd. De molen overleefde dit alles staande maar duidelijk was dat er heel veel verloren was gegaan. Enige dagen later verwijderde molenmakerij Verbij wiekenkruis en bovenhuis. De ondertoren bleef, afgedekt met een groot zeil, achter.

Opdracht tot algeheel herstel werd later gegeven aan molenmakerij Beijk te Afferden (L.). In het late najaar van 2017 is het in de werkplaats geheel herstelde bovenhuis op de toren herplaatst. Beijk heeft zeer veel balken uit het bovenhuis hergebruikt en deze waar nodig versterkt.
Op 9 juni 2018 is de molen feestelijk in bedrijf gesteld door prinses Beatrix. Opvallende beslissing is geweest, het Dekkersysteem in ere te herstellen.

De bovenas was door de brand te zwaar aangetast om nog te kunnen worden gebruikt. Men heeft evenwel op een bijzondere wijze een nieuwe gietijzeren bovenas vervaardigd: de oude as is opgemeten en de resultaten zijn daarna in een tekenprogramma gezet. Vervolgens is een gietmodel van de oude as door middel van een 3D-printer gemaakt. De nieuwe as is dus een exacte kopie van de oude.

Ten opzichte van de molen vóór de brand is wat maalvaardig maken iets veranderd: de dekkerpomp kan in- en uit het werk gezet worden via vier bouten in de as waarop de dekkerpomp zit. Van buiten de molen kunnen deze bouten in de as geschoven worden. De riem kan als gevolg steeds op de poelies blijven zitten en de poelie van de dekkerpomp draait mee. Wil men malen, dan moeten (dus) de vier bouten worden aangebracht. 

Bouwjaar
1830
Functie
Molenaar
Arie Harkes
Telefoon
06-23033567
Aandrijving
Adres
Nedereindsevaart 2
3611 AV Oud-Zuilen
Utrecht
Open op afspraak
Ja
Open voor publiek
Ja
Openingstijden
woensdag en zaterdag
Extra informatie schoolbezoek

op afspraak

Schoolbezoek mogelijk
Ja

Word Molenvriend

Nederland zonder molens is ondenkbaar. Maar om deze monumentale iconen te laten draaien en malen is geld en aandacht nodig.

of abonneer je op onze nieuwsbrief!
 

Meer over deze molen

Buitenwegse Molen te Oud-Zuilen

Locatie

Bezoekadres
Nedereindsevaart 2
Gemeente
Stichtse Vecht
Plaats
Oud-Zuilen
Postcode
3611 AV
Plaats (postadres)
Oud-Zuilen
Provincie
Rijksdriehoek: X
133006
Rijksdriehoek: Y
460690
WGS84: N (breedtegraad)
52.13398
WGS84: E (lengtegraad)
5.06597

Contact

Eigenaar
Stichting De Utrechtse Molens
Telefoon
06-23033567

Over de molen

Inrichting
Aandrijving
Overbrengingsverhouding
1 : 21,8
Specificaties
Diam. riemschijf = 3,20 m

Registratienummers

DHM-databasenummer
369
Rijksmonumentnummer
26481
Ten Bruggencatenummer
01056