De Eendragt te Eanjum

De Eendragt

Eanjum, Fryslân

Over De Eendragt

Reeds in het jaar 1500 kent Anjum een rosmolen genaamd de Gortmolen van bakker Lambert. Op deze molen werd met twee paarden gewerkt die een steen in beweging brengen.
Omstreeks 1760 werd de inmiddels vervallen rosmolen afgebroken en vervangen door een windmolen, type monnikmolen met stelling. Met deze molen is bijna 130 jaar meel e.d. gemalen, tót in de namiddag van de 24ste mei 1889 de molen door de bliksem werd getroffen en vervolgens geheel verbrandde.

In datzelfde jaar werd er een begin gemaakt met de herbouw. Hierbij is gebruik gemaakt van onderdelen van gesloopte molens uit Leeuwarden. Sluitend bewijs dat het hierbij voornamelijk om de in 1888 gesloopte oliemolen 'De Eendracht' ging, is er (nog) niet, maar dit wordt wel aangenomen.
Aldus verrees in Anjum een hoge sterke molen. Eerst werden de stenen alleen aangedreven door de wind, later ook door een 40 pk Kromhout gloeikopmotor. Tot 1964 bleef deze laatste intensief in gebruik, de molen stond toen al een tijd stil en raakte in slechte staat. Zo was de stelling rond 1964 al grotendeels verdwenen. 

In 1967 deed de laatste molenaar Goffe Brouwer zijn vervallen molen over aan de toenmalige gemeente Oostdongeradeel. Deze liet hem in de jaren 1970-1972 restaureren. 
Sindsdien is de molen in gebruik als VVV-kantoor en expositieruimte; er wordt ook in de regel op zaterdag gedraaid. De molen is ook maalvaardig, maar in de praktijk zou dat problematisch zijn vanwege de andere bestemmingen van dit bouwwerk. 

Begin 2012 werden beide Potroeden gestreken om te worden gerepareerd; daarna zijn zij weer gestoken.

Er zijn enige opvallende constructiedetails:
- Dit is  één van de weinige molens in Friesland met de lange spruit tussen bovenwiel en windpeluw.
- Deze molen heeft vaste kruirollen: de 24 stuks zijn via stoelen in de kruivloer verankerd; de overring draait hieroverheen. Vrijwel dezelfde constructie bevindt zich in de 'Victor' te Wanswerd.
- Het bovenschijf is licht conisch uitgevoerd: de steek bovenaan is iets kleiner dan aan de onderzijde van de staven.
Het lijkt er sterk op dat deze molen, zoals meerdere in Friesland, gebouwd is door Gerben Reinders van Wieren uit Janum.

Bouwjaar
1889
Molenaar
Henk Kingma / Auke Bijlsma
Telefoon
0519-321926
Aandrijving
Adres
Mûnebuorren 18
9133 MB Eanjum
Fryslân
Open op afspraak
Nee
Open voor publiek
Ja
Openingstijden
€ April t/m oktober: dinsdag t/m zaterdag 10.00 - 17.00 uur.;
November t/m maart: zaterdag 10.00-17.00 uur.
Schoolbezoek mogelijk
Nee

Word Molenvriend

Nederland zonder molens is ondenkbaar. Maar om deze monumentale iconen te laten draaien en malen is geld en aandacht nodig.

of abonneer je op onze nieuwsbrief!
 

Meer over deze molen

De Eendragt te Eanjum

Locatie

Bezoekadres
Mûnebuorren 18
Gemeente
Noardeast-Fryslân
Plaats
Eanjum
Postcode
9133 MB
Plaats (postadres)
Anjum
Provincie
Rijksdriehoek: X
204304
Rijksdriehoek: Y
598877
WGS84: N (breedtegraad)
53.37397
WGS84: E (lengtegraad)
6.128

Contact

Eigenaar
Stichting Monumentenbehoud Noardeast-Fryslân
E-mailadres
molens@monumentenbehoudnef.nl
Telefoon
0519-321926

Over de molen

Inrichting
Aandrijving
Overbrengingsverhouding
Maalwerk: 1 : 7,41 en 1 : 6,86; pelwerk: 1 : 9,75
Specificaties
2 koppels 17er kunststenen;
Pelstenen: 2 koppels;
Luiwerk: kammenluiwerk

Registratienummers

DHM-databasenummer
1183
Rijksmonumentnummer
31556
Ten Bruggencatenummer
03228