(poldermolen) te Waardenburg

(poldermolen)

Waardenburg, Gelderland

Over (poldermolen)

Deze molen is gebouwd nadat een voorganger op 3 september 1866 door brand als gevolg van blikseminslag was verwoest.

De door de Leidse molenmaker A.J. Dekker uitgedachte verbeteringen voor de molenbouw kregen in 1927 bij deze molen in grote mate gestalte, niet alleen vanwege de pompen, maar ook met het half-verdekkerde wiekenkruis en het conisch uitgevoerde bovenschijfloop met metalen, om hun as draaiende staven. Het scheprad werd door de nog steeds aanwezige centrifugaalpompen vervangen: drie van verschillend formaat, die zowel afzonderlijk als tegelijk zouden kunnen werken. Dergelijke pompen konden met name bij krachtige wind relatief veel meer water verzetten, zonder dat er vermogen zou moeten worden 'weggezwicht'.
Dat was de theorie, de praktijk was anders: vooral de grotere pompen van dit type vereisten veel kracht, bij wisselende wind viel de molen als gevolg vaak stil en kwam daarna moeilijk op gang. Bij de (uiteindelijk toch tamelijk weinige) poldermolens die met pompen waren uitgerust, maalde men daarom doorgaans alleen met de kleinere pompen en liet de grote in verhouding nogal onbenut. Een ander probleem hier was het bovenschijfloop: de meedraaiende metalen staven gaven inderdaad minder wrijving dan traditionele houten kammen of staven, maar waren na een aantal uren malen doorgaans gloeiend heet. In 1961 werd de halve verdekkering geruisloos vervangen door Oud-Hollands.

In 1961 kreeg de molen in het kader van een ruilverkaveling Tielerwaard-West als taak om het komgrondenreservaat "t Broek" te bemalen, waar een hoger peil wordt gehandhaafd dan de omringende gronden. De molen maalt daarom hoofdzakelijk water in. 't Broek is een door Staatsbosbeheer beheerd natuurgebied van 120 ha. waar ook nog twee eendenkooien in bedrijf zijn.
Komgronden zijn de laagst gelegen delen van de Betuwe die tot medio 1940 probleemgebieden voor de boeren waren, daar de kleibodem het water slecht doorliet en daardoor een groot deel van het jaar te drassig voor het boerenbedrijf was. Meestal waren deze komgonden begroeid door riet en moerasbos. Deze molen had vroeger als taak om wat te doen aan de ergste wateroverlast. Door ruilverkavelingen, verbeterde watergangen en  gemalen heeft men na 1945 deze komgronden in cultuur kunnen brengen.
Evenwel is deze molen door de jaren heen altijd op bescheiden wijze in bedrijf gebleven.

In 1994 werden bij een restauratie de kap en het gevlucht van de molen vrijwel geheel vernieuwd.

 

Bouwjaar
1867
Functie
Molenaar
Leen van den Ham / Marien den Haan
Telefoon
06-1226 4273 of 0344-880216
Aandrijving
Adres
Veerstraat 22
4181 AG Waardenburg
Gelderland
Open op afspraak
Ja
Open voor publiek
Ja
Openingstijden
zaterdag en op afspraak
Schoolbezoek mogelijk
Nee

Word Molenvriend

Nederland zonder molens is ondenkbaar. Maar om deze monumentale iconen te laten draaien en malen is geld en aandacht nodig.

of abonneer je op onze nieuwsbrief!
 

Meer over deze molen

(poldermolen) te Waardenburg

Locatie

Bezoekadres
Veerstraat 22
Gemeente
West-Betuwe
Plaats
Waardenburg
Postcode
4181 AG
Plaats (postadres)
Waardenburg
Provincie
Rijksdriehoek: X
143299
Rijksdriehoek: Y
428336
WGS84: N (breedtegraad)
51.84349
WGS84: E (lengtegraad)
5.21741

Contact

Eigenaar
Staatsbosbeheer
Telefoon
06-1226 4273 of 0344-880216

Over de molen

Inrichting
Aandrijving
Overbrengingsverhouding
1 : 3,35
Specificaties
Drie schroefpompen;
Opvoerhoogte: ca. 1 m

Registratienummers

DHM-databasenummer
449
Rijksmonumentnummer
30375
Ten Bruggencatenummer
00846