1. Het ontbreekt eigenaren van molens veelal aan kennis
Het werd breed erkend dat besturen van molenorganisaties (of ambtenaren bij gemeentelijke molens) niet alle kennis hebben en het belangrijk is de molenaar te betrekken bij besluiten, zeker bij restauraties. Ook werd benoemd dat het belangrijk is om vrienden rondom je molen te werven.
2. Om de monumentale waarde van de molen te vergroten is het gebruik van oude materialen op authentieke wijze vervaardigd van belang
De meningen liepen uiteen over deze stelling. Aan de ene kant zijn wiekverbeteringen van alle tijden, dus ‘nieuwigheden’ horen erbij. Ook de huidige tijd vertegenwoordigt een historische laag, dus ga niet alles terug restaureren. Aan de andere kant was men ook van mening dat met het gebruik van authentieke materialen de ambachten van molenmaker, zeilmaker, smid etc. in stand kan worden gehouden.
3. Kennis van materialen
De kennis over materialen is zeer wisselend. In De Rat werd met name naar houtsoorten gekeken en welke soort waarvoor gebruikt moet worden. Hierbij kwam ook de discussie op of we in de molen wel tropisch hout moeten gebruiken dan wel moeten vasthouden aan inheemse (Europese) soorten.
4. Kennis van ambacht
Bij wijze van toets werd deelnemers gevraagd een splits te leggen. Bij slechts enkelen bleek dat parate kennis. Verder was de kennis over touwsoorten bij de meesten afwezig. Welk type touw heeft welke eigenschappen en hoe veilig zijn ze?
5. Een van de grootste uitdagingen van deze tijd is het veilig stellen van de molenbiotoop. Maar wat komt daar allemaal bij kijken?
Weinig aanwezigen weten wat in het bestemmingsplan staat over de eigen molen, of de gemeente al een omgevingsvisie heeft of hoe het verder gaat met het omgevingsplan? Deze kennis is echter wel essentieel voor de windvang of watertoevoer om op lange termijn de molen in stand te houden.
6. Kennis over molenroeden
Er was een deel van een gebroken roede aanwezig om te zien hoe een breukvlak er uitziet. Aan de hand van foto’s werden praktijkvoorbeelden en methoden om gebreken te signaleren uitgelegd. Deelnemers werden zich nog meer bewust van het belang van regelmatige inspectie en de risico’s van roeden. De al vaak genoemde RoeRie geeft een eerste analyse of verder onderzoek wel of niet nodig is. De financieringsmogelijkheden voor het vervanging zijn vaak gunstig.
7. Kennis over draagvlak en werving
Nut en noodzaak van communicatie wordt heel verschillend ervaren: van niet teveel (‘want anders krijg ik teveel bezoekers’) tot veel te weinig (‘we komen zelden in beeld in de communicatie van de eigenaar’). De meeste deelnemers zijn ervan doordrongen dat communicatie geen doel op zichzelf is: er moet een concrete boodschap zijn die bij de juiste doelgroepen terecht moet komen;
8. Kennis van monumentale waarde
Velen besturen, molenaars en andere belanghebbenden zijn zich niet bewust van de monumentale waarde van de molens en omgeving. Hier is dus werk aan de winkel. Het Molenpaspoort is volgens de aanwezigen een goede vorm om deze kennis vast te leggen en over te dragen.
9. Kennis over veiligheid
Veel molens hebben destijds de RIE aangeschaft en ingevuld en actiepunten uitgevoerd. Slechts een enkeling pakt de RIE nu jaarlijks erbij. Dat wil niet perse zeggen dat er geen aandacht is voor veiligheid, maar bewust stilstaan bij de oude en nieuwe risico’s op je molen blijft van belang.
10. Kennis over het werven van vrijwilligers
Het vinden van voldoende vrijwilligers is vrijwel overal een uitdaging. Het is belangrijk om te laten zien dat vrijwilligerswerk op en rond de molen vooral heel leuk is.
11. Zet het gesprek voort op jouw molen
De belangrijkste boodschap van de dag is dat het in stand houden van molens teamwerk is. Ga op de molen met elkaar in gesprek over de vele aspecten die hierbij komen kijken.
Word Molenvriend
Nederland zonder molens is ondenkbaar. Maar om deze monumentale iconen te laten draaien en malen is geld en aandacht nodig.