De Eendracht te Sebaldeburen

De Eendracht

Sebaldeburen, Groningen

Nationale Molendag 2024
zaterdag 11-5
van
09:00:00
tot
17:00:00
Rondleiding, Expositie, Demonstraties door de molenaar
Nationale Molendag 2024
zondag 12-5
van
13:00:00
tot
17:00:00
Rondleiding, Expositie, Demonstraties door de molenaar

Over De Eendracht

De poldermolen De Eendracht is gebouwd in 1887 en staat op de fundamenten van een, in dat jaar door blikseminslag afgebrande molen. Deze molen dateerde van 1801, het jaar waarin de Sebaldebuurster Molenpolder werd opgericht. De oprichting van de polder geschiedde onder leiding van ds. Nicolaus Westendorp, destijds Hervormd predikant te Sebaldeburen. Door zijn toedoen werd in 1807 de huidige Hervormde kerk in Sebaldeburen in gebruik genomen.

 

Nieuw gemaal
Door de bouw van een nieuw gemaal aan de Woldweg ter hoogte van De Oude Gaarkeuken heeft de molen thans de functie van reservebemalingswerktuig. Bij storingen aan het nieuwe gemaal en bij veel neerslag kan de molen worden ingezet om het overtollige water weer weg te werken. Tot 1895 heeft de molen één schroef gehad. In 1926 heeft men de tweede schroef voorzien van elektrische aandrijving om bij windstilte de polder toch te kunnen bemalen.

 

Ruilverkaveling
De Sebaldebuurster Molenpolder was tot 1960 ongeveer 438 ha. groot. De polder wordt begrenst door het Grootegasterdiep, de Westzandumerweg, het Wolddiep en De Zandbalk. Door ruilverkaveling in de jaren 50 wordt de omvang van de polder verkleind tot ca. 400 ha. Stukken grond in De Banten en ten zuiden van de Zandbalk werden bij de Zuidpolder gevoegd.

 

Restauraties
In 1956 wordt de molen voor het eerst gerestaureerd. De molen viel onder de, inmiddels allang afgeschafte, Wet BWO en kon hierdoor aanspraak maken op extra overheidssubsidies. (BWO = Wet Bescherming Waterstaatswerken in Oorlogstijd). Reparaties voor die tijd waren altijd volledig voor rekening van de ingelanden.

 

Een nieuw rietdek werd in 1995 aangebracht op het achtkant, terwijl twee jaar daarna de kap van de molen onderhanden werd genomen. Daarbij werd ook het gevlucht opgeknapt. Alle kleppen van de zelfzwichting zijn thans van wit gecoat aluminium gemaakt. Verder is al het buitenijzerwerk verzinkt en zijn de bouten en moeren van RVS.Het gebruik van deze materialen vergt minder onderhoud.

 

Stilstand
In 1970 vertrok de laatste beroepsmolenaar. De aandrijving van de ijzeren vijzel werd geautomatiseerd en de molenaarswoning verkocht. De molen stond vervolgens vijf jaar stil. Sinds maart 1975 wordt er op vrijwillige basis gemalen door molenaar Henk Berends.

 

Belangrijke jaartallen
1801 Oprichting Sebaldebuurster Molenpolder, bouw molen en molenaarswoning
1816 nieuwe houten molenroede
1817 nieuwe eikenhouten molen-as
1820 nieuwe houten schroef
1824 molen opnieuw met riet gedekt, 2 nieuwe molenroeden
1834 1 nieuwe molenroede
1836 molen komt in de brandverzekering
1837 nieuwe windpeluw en eikenhouten molen-as
1841 nieuwe schroef met schroefbak
1868 nieuwe houten molenas
1880 aanbrengen van een gietijzeren molen-as
1887 molen brandt af door blikseminslag
1888 ingebruikneming nieuwe molen
1895 plaatsing van een tweede schroef
1903 molen krijgt zelfzwichting
1908 de houten binnenroede wordt vervangen door een ijzeren roede
1914 de houten buitenroede wordt vervangen door een ijzeren roede (fabr. Pot, Kinderdijk)
1926 een schroef wordt geëlektrificeerd, er wordt een nieuw molenhuis gebouwd
1954 aanbrengen rondgaande kruiketting
1959 door ruilverkaveling wordt de polder verkleind van 509 HA tot 433 HA.
1965 nieuwe binnenroede, bliksemafleider
1970 verkoop molenaarswoning, plaatsing ijzeren schroef, automatisering
1977 storm slaat één van de enden vrijwel kaal
1980 Voormalige molenaarswoning brandt af
1981 nieuwe buitenroede met hierop stroomlijnneuzen (fabr. Bremer, Adorp; derde restauratie)
1983 nieuwe houten schroef
1985 nieuwe zolders
1986 molen tegen houtworm behandeld
1990 elektrisch aangedreven schroef wordt buiten werking gesteld
1992 buiten ijzerwerk wordt vernieuwd en krijgt anticorrosie behandeling
1995 achtkant van nieuw riet voorzien door fa. Kleinjan & vd. Vegt
1997 de kap van de molen wordt gerestaureerd en er wordt een nieuwe binnenroede gestoken. Alle kleppen worden vervangen door aluminiumkleppen.

 

Door de bouw van een nieuw gemaal in 1990 werd deze functie overbodig. Na een lange voorbereidingstijd is in 2006 de elektrisch aangedreven schroef weer in oorspronkelijke toestand gebracht, dus is de windaandrijving weer gerestaureerd door het aanbrengen van een maalspil en bijhorende wielen. Tevens werd de vijzelgoot vernieuwd en het vulpunt verlaagd. Hierdoor kan de molen sinds 2006 weer met twee schroeven op windkracht malen.

 

Bouwjaar
1887
Functie
Molenaar
Henk Berends
Telefoon
0594-612700
E-mailadres
Aandrijving
Adres
Provincialeweg 7
9862 PA Sebaldeburen
Groningen
Open op afspraak
Ja
Open voor publiek
Ja
Openingstijden
zaterdag vanaf 9 uur tot 18 uur; zondag vanaf 12 uur tot 18 uur
Extra informatie schoolbezoek

uitermate geschikt voor educatie over waterbeheer, pompen en gemalen

Schoolbezoek mogelijk
Ja

Word Molenvriend

Nederland zonder molens is ondenkbaar. Maar om deze monumentale iconen te laten draaien en malen is geld en aandacht nodig.

of abonneer je op onze nieuwsbrief!
 

Meer over deze molen

De Eendracht te Sebaldeburen

Locatie

Bezoekadres
Provincialeweg 7
Gemeente
Westerkwartier
Plaats
Sebaldeburen
Postcode
9862 PA
Plaats (postadres)
Sebaldeburen
Provincie
Rijksdriehoek: X
215559
Rijksdriehoek: Y
582590
WGS84: N (breedtegraad)
53.22648
WGS84: E (lengtegraad)
6.294

Contact

Eigenaar
Stichting Groninger Poldermolens
E-mailadres
info@hbservice.nl
Telefoon
0594-612700

Over de molen

Inrichting
Aandrijving
Overbrengingsverhouding
1 : 3,1
Specificaties
Vijzelgegevens: diam. 1,4 m (houten vijzel) en 1,2 m (metalen vijzel)

Registratienummers

DHM-databasenummer
282
Rijksmonumentnummer
18781
Ten Bruggencatenummer
04450