De Eendracht te Sebaldeburen

Sebaldeburen, Groningen
Molen De Eendracht ligt landelijk ten noordwesten van het dorp Sebaldeburen (ten westen van de stad Groningen). De achtkante bovenkruier werd in 1887 gebouwd ter vervanging van een op 19 mei 1887 afgebrande molen. De molen bemaalt met 2 vijzels de Sebaldebuurstermolenpolder (510 ha) en de Grootegastmolenpolder (380 ha) op het Kolonelsdiep.
Aan molen De Eendracht is de naam van Jan van Esch verbonden: van 1895 tot 1953 was hij hier molenaar, maar liefst 58 jaar!
In de jaren vijftig van de vorige eeuw vond een restauratie plaats, afgesloten met een officiële opening (de eerste!) op 10 april 1956. 25 Jaar later bleek er toch weer ingrijpend herstel nodig te zijn.
In 1987 werden die totale restauratiekosten van De Eendracht geraamd op ruim 100.000 gulden. De molen was toen nog eigendom van het Waterschap Westerkwartier. Zicht op financiering van alle werkzaamheden was er echter niet en besloten werd de molen in fasen te restaureren. Dat werden er uiteindelijk drie.
Eerst werden het achtkant en het rietdek van de molen aangepakt. Op 9 mei 1987 werd de viering van het eeuwfeest gecombineerd met een officiële opening (de tweede!) door poldervoorzitter Beving. Een volgende fase werd opgestart door de nieuwe eigenaar, de Molenstichting Westerkwartier e.o. Deze stichting was ontstaan nadat de Stichting De Groninger Molen besloten had vrijwel al haar molens in regionale stichtingen onder te brengen: Deze tweede fase had betrekking op de restauratie van de kap en het vernieuwen van de binnenroede. Deze werd evenals de buitenroe weer uitgerust met de voor Groningen zo kenmerkende zelfzwichting. De officiële opening (de derde) volgde op zaterdag 12 september 1998 door burgemeester K.B. Dijkstra van de gemeente Grootegast.
De molen was op dat moment maalvaardig en dankzij de enthousiaste vrijwillige molenaar Henk Berends vaak in bedrijf. Een grote wens bleef echter het maalvaardig maken van de tweede vijzel. Met twee exemplaren om het polderwater uit te malen is de molen van Sebaldeburen redelijk uniek te noemen. Eén vijzel kon altijd met windkracht aangedreven worden, de tweede functioneerde sinds 1926 tot 1990 met een elektromotor.
Molenstichting Westerkwartier e.o. ging weer aan de slag; na de actie voor het redden van de Zwakkenburgermolen van de definitieve ondergang, werd er een bestek opgesteld, uitgaande van toepassing van de bestaande vijzel, maar wel in een nieuwe schroefbak. Totale kosten: ruim € 150.000. Waarvan het meeste ook nog in de schroefbak ging zitten en figuurlijk onder water verdween. Niet zo aantrekkelijk voor potentiële sponsoren.
Na veel moeite wist de stichting uiteindelijk met 70 procent rijkssubsidie en andere bronnen de financiering rond te krijgen.
Zo kon op 10 november 2006 de vierde en waarschijnlijk laatste opening plaatsvinden van molen De Eendracht te Sebaldeburen door Leo Endedijk, directeur van De Hollandsche Molen. Door de vele openingen in het verleden was De Hollandsche Molen wel door haar traditionele geschenken heen: de blauwe wimpel of de barometer. In plaats daarvan ontvingen stichting en de molenaar een vlag van de BankGiro Loterij, met daar bij de complimenten voor de vasthoudendheid, waardoor molen De Eendracht te Sebaldeburen na bijna 20 jaar toch weer helemaal maalvaardig is!
Provincialeweg 7, 9862 PA, Groningen
uitermate geschikt voor educatie over waterbeheer, pompen en gemalen
Nederland zonder molens is ondenkbaar. Maar om deze monumentale iconen te laten draaien en malen is geld en aandacht nodig.