De Hoop te Wolphaartsdijk

De Hoop

Wolphaartsdijk, Zeeland

Over De Hoop

De houten voorganger van deze molen werd in 1806 door de ambachtsheer van Wolphaartsdijk verkocht aan Johannis Adriaanse voor ƒ 3100,-- met een jaarlijkse erfpacht van ƒ 126,--. Deze liet de molen twee jaar later voor eigen rekening vervangen door een ronde stenen grondzeiler. Deze vertoonde een sterke overeenkomst met de (iets jongere) molen van Domburg.
Molenaars waren achtereenvolgens Lucas de Jonge, J. van Vessem, Joh. de Jonge en vanaf 1852 W. van Strien. Omdat deze laatste in gebreke bleef de erfpacht te voldoen, werd de molen in 1860 voor ƒ 6400,-- openbaar verkocht aan W. van Strien Czn.

In 1893 deed diens weduwe de molen over aan haar zoon D. van Strien, die echter weigerde om windrecht te betalen. Het daarover gevoerde proces won hij. Toen zijn buurman echter het aanbod weigerde om voor ƒ 1000,-- het windbelemmerende bos te rooien, liet de molenaar zijn molen in 1894 zo'n 10,5 meter hoger opmetselen tot een stellingkorenmolen. Alvorens de molen te verhogen, werd het bestaande metselwerk eerst bijna een meter afgebroken. Hieraan dankt de molen zijn merkwaardige vorm, die vanaf de grond taps naar de 8,90 m. hoge stelling met schuine stellingschoren loopt, waarboven een cilindrische romp is. Bij die gelegenheid stak men ook een nieuwe roede.

De indeling van de molen is ondanks de verhoging in wezen niet veranderd: de begane grond lag voorheen 0,40 m. hoger met een kelder eronder. De huidige stellingzolder was tot 1894 kapzolder maar ligt nu twee meter onder de stelling. Daarboven zijn nog een lui- en kapzolder aanwezig. 
Op deze verhoogde molen maalden vanaf 1906 achtereenvolgens W. van Strien Dzn., D.J. de Regt, M. van Broekhoven en vanaf 1939 Lein de Visser.

Op 17 maart 1947 stormde het hekwerk van de ijzeren Potroeden. Lein de Visser maalde vervolgens op de motor. Drie jaar later bracht zijn zoon Jacobus 'Ko' de Visser, gebruik makend van tweedehands hekkens van - vermoedelijk - Zoutelande, een eigen variant van de Van Bussel stroomlijnneus met remkleppen aan. Eerder kon dat niet, omdat hij tijdens de politionele acties moest dienen in het toenmalige Nederlands Indië.

Vanaf de jaren vijftig werd met een schroef rechtstreeks vanuit de steen in de centrifugaalbuil gemalen. Twee elevatoren zorgden voor het verticale graantransport naar de vijf silo's met een capaciteit van 15 ton. De overige maalmachines omvatten een haverpletter, wals, mengketel en twee graanreinigers. In de aangebouwde schuur stond eerst een 28 PK dieselmotor, waar in 1971 een 100 PK dieselmotor aan toegevoegd werd die via het spoorwiel de maalmachines in de molen aandreef.
In 1963 werd Ko de Visser, derde generatie uit dit molenaarsgeslacht, eigenaar.

In 1968 volgde een flinke restauratie, waarbij de kap grotendeels werd vernieuwd en ook veranderd: de merkwaardig hoge vorm werd gewijzigd in een veel plattere kap. Toen werden ook fokwieken met remkleppen aangebracht.

Op 1 september 1993 ontstond brand in de kap. Oorzaak was een warmgelopen aandrijfriem. De kap brandde deels uit en moest worden verwijderd (en de roeden uiteraard gestreken). Als gevolg moest Ko de Visser, nadat een groep vrijwilligers zijn molen had ontdaan van alle roet- en waterschade, een tijdlang op de motor malen.

In 1995 werd de complete kap vervangen (en daarbij is de oorspronkelijke hoge vorm zoveel mogelijk weer teruggebracht). Ook is de romp 70 centimeter verhoogd, zodat de vlucht vergroot kon worden.
De remkleppen worden thans via een stang door de nieuwe doorboorde bovenas bediend. De (verlengde) koningspil bleek een zwakke schakel in de aandrijving en werd daarom vervangen.

Als de molen maalt, dan is dat steeds met twee koppel, de stenen staan dus altijd "in het werk". Om via de motor te kunnen malen, moet de koning in de kap uit het werk worden gezet. Aan de ijzerbalk zit een grote hendel, waarmee de ijzerbalk naar voor of achter getrokken kan worden en dan geblokkeerd met een wig. Speciaal om bovenwiel en bonkelaar weer goed in het werk te kunnen zetten, is deze molen sinds 1995 voorzien van een binnenvangstok. Zo kan de molenaar in de kap de vang iets lichten, in het geval de wielen kam op kam staan.
De hanetree heeft een contragewicht, deze kan naar beneden schuiven en als men er vanaf stapt gaat hij weer omhoog.

De oude bovenas, na de brand van 1993 afgekeurd, kreeg een plaats in de (statisch) gerestaureerde molen van Grijpskerke.

Ko de Visser stelde de molen vrijwel dagelijks in bedrijf voor Zeeuwse warme bakkers. Ook werd in opdracht van het Echte Bakkersgilde milieuvriendelijke Zeeuwse tarwe van sterke oude rassen met een goede bakkwaliteit voor de Zeeuwse Vlegel, een natuurbrood, gemalen. Als vanouds werd in de molen ook een mengvoederhandel gedreven.
Ko de Visser overleed op 3 april 2018, 90 jaar oud. Hij was een mensenleven lang molenaar geweest. Zijn zoon Leo zette het bedrijf voort.

In het late voorjaar van 2019 is de molen stilgezet: één van de roeden verkeerde in minder goede staat en diende vervangen te worden. Men nam de gelegenheid te baat voor een grote beurt: niet alleen zouden beide roeden worden vervangen: ook ging de kap eraf. 
Op 15 september 2022 werden beide roeden gestreken en daarna takelde men de kap naar beneden: die werd naast de molen hersteld. Intussen werd op de motor gemalen.

Leo de Visser hoopte eind 2022 de molen weer maalvaardig te hebben zodat hij opnieuw de windkracht zal kunnen gebruiken. Het duurde echter iets langer, al ging op 14 december dat jaar wél de kap erop (en de staart eraan). Eind juni 2023 werden beide roeden gestoken.

 

Bouwjaar
1808
Functie
Molenaar
Leo de Visser
Aandrijving
Adres
Molendijk 26
4471 BN Wolphaartsdijk
Zeeland
Open op afspraak
Nee
Open voor publiek
Ja
Openingstijden
Momenteel niet bekend. (Vroeger was de molen, vanwege het intensieve gebruik voor een maalbedrijf, alleen op Nationale Molendag te bezichtigen). 
Schoolbezoek mogelijk
Nee

Word Molenvriend

Nederland zonder molens is ondenkbaar. Maar om deze monumentale iconen te laten draaien en malen is geld en aandacht nodig.

of abonneer je op onze nieuwsbrief!
 

Meer over deze molen

De Hoop te Wolphaartsdijk

Locatie

Bezoekadres
Molendijk 26
Gemeente
Goes
Plaats
Wolphaartsdijk
Postcode
4471 BN
Plaats (postadres)
Wolphaartsdijk
Provincie
Rijksdriehoek: X
46027
Rijksdriehoek: Y
394611
WGS84: N (breedtegraad)
51.52992
WGS84: E (lengtegraad)
3.8167

Contact

Eigenaar
Leo de Visser

Over de molen

Inrichting
Aandrijving
Overbrengingsverhouding
1 : 6,84 en 1 : 5,29
Specificaties
1 koppel 16er blauwe stenen en 1 koppel 16er kunststenen;
Luiwerk: ?

Registratienummers

DHM-databasenummer
531
Rijksmonumentnummer
16453
Ten Bruggencatenummer
03540