Over Lijkermolen No.2 (Lijker 2)
De Lijkermolen nr. 2 is een twaalfkante stenen poldermolen uit 1780. Krachtens het octrooi van Rijnland van 1744 werd het gebied, dat nu de polder omvat, uitgeveend, waarbij de termijn van vervening op 30 jaar werd gesteld. In de jaren 1779 en 1780 werden twee poldermolens gebouwd om de uitgeveende plas droog te malen en daarna de polder op het gewenste peil te houden.
De molenmakers Tijmen Paddenburg en Pieter Obdam verzorgden het timmerwerk en Hendrik Maart het metselwerk. De afwijkende vorm van de molens is een gevolg van de opvattingen van de metselaarsbazen, namelijk dat ronde molens nooit zo 'dicht' zouden kunnen worden als gemetselde kantige molens. Zonder slag of stoot ging dit niet: de bouw werd in 1780 zelfs enige tijd stilgelegd, omdat het de bedoeling was, dat er ronde stenen molens zouden komen. Uiteindelijk berustten de hoge heren in het - waarschijnlijk - eigen initiatief van metselaar en molenmakers.
In juni 1926 werd de molenvijzel aangesloten op een elektromotor van 80 pk. volgens het systeem Ericsson. Evenwel werd er ook zeer veel op windkracht gemalen.
Veel geld en moeite kostten beide Lijkermolens in de vroege jaren '50: in november 1950 brak de vijzel van de Nr. 2, terwijl op dat moment de vijzel van molen Nr. 1 ook niet best was. Die had bovendien nog een geklonken beschoeping op een houten balk!
Onder advies van A.J. Dekker werd de vijzel vervangen en kregen de roeden imitatie-fokken. Dit systeem werd in die jaren vaker door Dekker in Rijnland toegepast maar vormde een inbreuk op het octrooi van Ir. Fauël, die het fokwieksysteem in 1946 had geintroduceerd. Er ontstonden dan ook vrijwel direct problemen en het polderbestuur verklaarde 'bitter' hierover te zijn, na zoveel investeringen.
Niet veel later kregen beide Lijkermolens normale fokken. Deze voldoen op deze grote vijzelmolens, die er behoorlijk aan moeten trekken, tot de dag van vandaag uitstekend.
Na het onverwachte overlijden van Cor Borst (15 oktober 1960) kwam de molen als windmaalwerktuig buiten bedrijf en werd de vijzel uitsluitend nog door de elektromotor aangedreven. Wél was de molen af en toe draaiend te zien maar de staat van onderhoud liep terug. Later werd naast de molen een nieuw elektrisch vijzelgemaal geplaatst, waardoor de molenvijzel overbodig werd. Spoedig daarna verkeerden vijzel en vijzelkom in onbruikbare staat.
Na ruim 20 jaar in matige staat te hebben verkeerd (zo ontbraken jarenlang de fokken op één van de roeden), werd de molen in de jaren '80 grondig aangepakt en kreeg deze onder meer nieuwe roeden en een grote herziening van de kap. De vlucht werd bij de laatste gelegenheid bewust wat aan de korte kant gehouden, omdat deze zeer dicht aan de openbare weg gelegen molen in de praktijk regelmatig last had van botsingen met vrachtwagens.
Pas na 2000 is de molen weer maalvaardig gemaakt, o.m. door restauratie en verdieping van de vijzelgoot: deze moest vrijwel geheel opnieuw worden gemetseld. In 2003 werd de nieuwe tweegangige vijzel, die reeds geruime tijd bij de molen klaarlag, geplaatst.
In 2017 is, na vertrek van de vorige bewoners, de molen van binnen goed bekeken. Als gevolg werd de woning afgekeurd en niet lang daarna is van binnen vrijwel alles 'gestript'. Aldus stond de molen enige tijd te wachten om opnieuw ingericht en bewoonbaar te kunnen worden gemaakt. Wél maalde de nieuwe molenaar (en beoogde bewoner) al zeer geregeld waarbij ook vrijwel steeds de vijzel in het werk stond.
In het voorjaar van 2019 is begonnen met herstel van zowel het interieur als het meer molentechnische gedeelte zelf. Dat betekent enorm veel werk: op veel plaatsen balkkoppen aangieten, loszittend metselwerk repareren, alle vloeren nieuw en ook isolatiemateriaal (maar wel zo, dat het kan ventileren!). Pas daarna kon er worden gestuct.
Intussen was ook de steunder onder de windpeluw aangegoten met kunsthars en de baard hersteld (die zo grotendeels bewaard kon blijven).
In het najaar van 2019 heeft men de romp in de steigers gezet om ook de buitenzijde te kunnen herstellen. Eind december leverde Verbij een geheel maalvaardige en bewoonbare molen op.
Molenaars op deze molen:
Jan Melman (ca. 1856)
P. Rietkerk (ca. 1863)
P. Dongelmans (1874 - 1924)
Cornelis Borst (1924 - 1960)
Word Molenvriend
Nederland zonder molens is ondenkbaar. Maar om deze monumentale iconen te laten draaien en malen is geld en aandacht nodig.
Meer over deze molen
Lijkermolen No.2 (Lijker 2) te Rijpwetering
Locatie
Contact
Over de molen
Opvoerhoogte: 4,20 m