't Hert / Oostermolen te Scharendijke (Ellemeet)

Scharendijke (Ellemeet), Zeeland
Deze kleine ronde stenen grondzeiler heeft een voorganger gehad: in 1960 werd tijdens graafwerkzaamheden vlakbij de molen een groot houten kruis van de voormalige standerdmolen gevonden.
C. Lamperse verkocht de molen in 1833 openbaar aan L. den Blaauwen, die hem in 1857 overdeed aan W. Dijkman te Ouwerkerk. Uit een acte van 1857 blijkt dat de molen ook wel 'het Oostermolentje' werd genoemd en belast was met een jaarlijkse erfpacht van ƒ 100,-- ten behoeve van de ambachtsheren van Elkerzee en Ellemeet. In 1919 bedroeg die erfpacht jaarlijks nog ƒ 50,-- (de ƒ 0,20 erfpacht aan het Waterschap Schouwen werd toen al niet meer geïnd).
Rond 1860 paste W. Dijkman de maalinrichting aan: het enige, rechtstreeks door het bovenwiel aangedreven, koppel stenen werd uitgebreid met een tweede koppel 16der stenen dat door het toen aangebrachte spoorwiel werd aangedreven.
In de nabijgelegen schuur werd een buil via een tussendrijfwerk door de wind aangedreven. Tot 1971 werd de molen uitsluitend als windbedrijf gebruikt door de familie Dijkman, de laatste jaren alleen nog voor veevoer.
Na 1971 volgde een periode waarin de molen weliswaar regelmatig draaide, maar de onderhoudstoestand geleidelijkaan achteruit ging. In mei 1996 draaide de molen voorlopig voor het laatst.
Daarna is aanvang gemaakt met een grootschalige restauratie, waarbij het wiekenkruis, de kap en de staart met kruirad grondig werden aangepakt maar zeker ook het metselwerk, dat op sommige plaatsen in zeer slechte staat verkeerde. Ook het bijbehorende builhuis werd gerestaureerd. Daarmee was de molen van Ellemeet weer geheel maalvaardig.
Evenwel raakte de situatie door steeds grotere inactiviteit weer achterop: in 2013 was het de bedoeling dat dit molentje vaker zou gaan draaien. Enige bewoners van Ellemeet werden actief voor het verrichten van onderhouds- en snoeiwerk en één ervan liet de molen af en toe draaien. Ondertussen overleed oud-molenaar/eigenaar Maarten Dijkman op 27 februari 2020 op 85-jarige leeftijd.
Eind 2021 besloot men, voorlopig te stoppen met draaien. Dit voornamelijk vanwege de matige staat van de ophekking en diverse andere mankementen.
In 2023 hebben enige molenaars van elders de draad weer opgepakt en proberen de molen te laten draaien en hem ondertussen stukje bij beetje op te knappen. Dit alles met grote instemming en medewerking van de tegenwoordige eigenaar, een neef van wijlen Maarten Dijkman.
Inmiddels is het kruirad geheel vernieuwd en zijn de gammele windborden verwijderd. De zeilen liet men hangen: zo kan in ieder geval worden gedraaid.
De romp is begin 2023 geheel schoongemaakt, evenals het buulhuusje; het jaar erop werden zij weer gewit. De nieuwe windborden zijn bijna klaar, in september 2024 werd voor het eerst in jaren weer gemalen met het oostkoppel (de kunststeen), al moet hier nog meer aan afgesteld worden. Ook is gewerkt aan de omgeving van de molen: aan de zuidkant zijn inmiddels tientallen bomen weg en de molen is ook weer beter zichtbaar vanuit de polder.
Het is de bedoeling dat het gevlucht in 2025 helemaal in orde komt en beide koppels volledig maalvaardig zijn. Men wil van het geheel weer een juweeltje maken!
Nederland zonder molens is ondenkbaar. Maar om deze monumentale iconen te laten draaien en malen is geld en aandacht nodig.