Zelden van Passe /; De Westeinder te Zoeterwoude

Zelden van Passe /;
De Westeinder

Zoeterwoude, Zuid-Holland

Over Zelden van Passe /; De Westeinder

In 1641 werden te 'Soeterwoude' negen kleine poldertjes samengevoegd tot één grote met de (toen bijna onvermijdelijke) afspraak dat er ook maar één nieuwe molen mocht komen.
Vervolgens heeft men in 1642 een 'bequame' molen gebouwd. Eén van de opzichters hierbij was de bekende Leidse stadsbouwmeester Arent van 's Gravenzande.
In eerste instantie was deze molen uitgevoerd als binnenkruier, maar al spoedig schijnt dit veranderd te zijn.

Tot 1952 bemaalde de molen de Groote Westeindsche polder; toen werd het laatste sluisje van de polder gesloopt. Op die plek, aan de Verlaatweg, werd een nieuw gemaal gebouwd waardoor de molen buiten gebruik kwam.

In 1961 werd de inmiddels in treurige staat verkerende molen eigendom van de Rijnlandse Molenstichting en direct volgde een hoognodige restauratie door Jan de Gelder uit Oegstgeest. Belangrijk was ook, dat het rietdek geheel werd hersteld. Dat was inmiddels, met name op ZW, vrijwel verdwenen.
 
In 1996 volgde een nieuwe grote herstelbeurt, waarbij onder meer beide roeden werden vervangen. In het vroege najaar van 2015 werd de kap van nieuw riet voorzien.

Geleidelijkaan is de omgeving van de molen verslechterd: aan de overzijde van de snelweg A4 werd een recreatiebos aangelegd, dat inmiddels minstens zo hoog als de molen is. In 2005 werden betrekkelijk dichtbij deze molen kort na elkaar twee grote moderne windturbines neergezet die de aanblik op de molen en diens dominerende positie vanaf de A4 grondig hebben bedorven. Eind 2015 verdween echter één turbine en in mei 2016 was ook de andere ineens weg. Dus stond de molen er vanaf de snelweg bezien ineens weer stukken beter bij!
Begin 2013 werden echter nieuwe plannen ontwikkeld voor wegenaanleg. De Rijnland Route, op zich een belangrijke ontsluitingsweg, zal de omgeving van de molen sterk aantasten. Ondanks verwoede pogingen van de Rijnlandse Molenstichting lukte het niet, de molen te verplaatsen. De kosten daarvan zouden slechts een fractie zijn van de honderden miljoenen die de Rijnland Route gaat kosten, maar dat deed kennelijk niet ter zake.
Tot verdere verslechtering keerden in juni 2019 twee windturbines terug op hun 'vertrouwde' plaats.

Opmerkelijk is, dat deze grote molen zeer lang met een houten as heeft gemalen. Pas in 1891, toen de Zoeterwoudse molenmaker A.P. Vreeburg de kap vrijwel geheel vernieuwde, is een gebruikte gietijzeren as gestoken. Deze werd verkregen via sloper A. van de Weg uit Dordrecht. Wél had de molen, nog met houten as, twee ijzeren Potroeden.

Molenaars van deze molen:
- Willem Willemsz. van Leeuwen (in ieder geval in 1722, 1723, en 1724.
- Cornelis Kerkvliet (1771 - 1810) 
- L. Kerkvliet (.... - 1877)
- Jaap Kerkvliet (1877 - 1915)
'Lange Jaap' Kerkvliet werd bij afwezigheid wel vervangen door ene N. van den Akker, die hiervoor ƒ 0,20 per maaluur ontving. Kerkvliet had een jaarsalaris van ƒ 140,-- (later ƒ 156,--) maar vulde dat aan door allerlei werkzaamheden voor de polder te verrichten.
- Willem Borst (1915 - 1952). Daarna als machinist. 
Na de restauratie van 1962 gebruikte Borst weer vaak de windkracht en liet het gemaal dan liever staan! In 1965 kreeg hij opnieuw een contract als molenaar/machinist van de polder. Daarin werd ook vermeld dat hij sinds 1958 op mondelinge basis een arbeidsovereenkomst had. In 1970 nam hij ontslag. Willem Borst overleed op 19 september 1972 in het zomerhuisje naast de molen. 

Bouwjaar
1642
Functie
Molenaar
F. Boot
Telefoon
071-5804899
Aandrijving
Adres
Hofweg 5
2381 EX Zoeterwoude
Zuid-Holland
Open op afspraak
Ja
Open voor publiek
Ja
Openingstijden
Op afspraak
Schoolbezoek mogelijk
Nee

Word Molenvriend

Nederland zonder molens is ondenkbaar. Maar om deze monumentale iconen te laten draaien en malen is geld en aandacht nodig.

of abonneer je op onze nieuwsbrief!
 

Meer over deze molen

Zelden van Passe /; De Westeinder te Zoeterwoude

Locatie

Bezoekadres
Hofweg 5
Gemeente
Zoeterwoude
Plaats
Zoeterwoude
Postcode
2381 EX
Plaats (postadres)
Zoeterwoude
Provincie
Rijksdriehoek: X
92882
Rijksdriehoek: Y
459782
WGS84: N (breedtegraad)
52.12276
WGS84: E (lengtegraad)
4.48014

Contact

Eigenaar
Rijnlandse Molenstichting
Telefoon
071-5804899

Over de molen

Inrichting
Aandrijving
Overbrengingsverhouding
1 : 0,43
Specificaties
IJzeren scheprad buiten de molen, diam. 6,90 m, breedte 0,58 m;
Gietijzeren wateras: fabr. De Prins van Oranje te 's Hage, nummer 1128, bouwjaar 1877, gietijzeren sintelstuk, fabricagegegevens onbekend;
Opvoerhoogte: 1,40 m

Registratienummers

DHM-databasenummer
955
Rijksmonumentnummer
41061
Ten Bruggencatenummer
00984